|
Osmanlı İmparatorluğu’nun yükseliş döneminde ihtiyaca cevap verebilecek bir yol ağı geliştirilmiş ve bu yol ağı uzun süre korunmuştur. Ancak, İmparatorluğun sondönemlerinde, o zamana kadar başarılı olan yarı askeri özellikteki Karayolları organizasyonu, yolları ihmal etmeye başlamış ve yollar bakımsız kalmıştı.
1923 yılında kurulan Türkiye Cumhuriyeti 4 000 km. si iyi durumda olan 18 350 km. yol ağı devralmıştı.
Cumhuriyetin ilk yıllarında ulaşımda, dönemin en çağdaş teknolojisi olarak kabul edilen demiryolu yapımı ağırlık kazandı, ancak bir süre sonra demiryolunun tek başına yeterli olmadığı, sistemin ucundaki ulaşım için karayoluna ihtiyaç olduğu görülerek, 1929 yılında Nafia Vekaleti (Bayındırlık Bakanlığı) içinde Şose ve Köprüler Reisliği kuruldu ve çıkarılan yol kanunu ile karayolu yapım çalışmalarına hız verildi.
Uzun süren savaş döneminin getirdiği sıkıntılar, dünya ekonomik krizi ve II. Dünya Savaşından sonra, karayolu çalışmaları için yeni bir atılıma ihtiyaç duyuldu.
Karayolu atılımını işaret eden yıl 1948’dir. Bu zamana kadar bakım çalışmaları üzerinde durulmaksızın bir karış daha fazla yol yapmakla işin bitmediğinin, önemli olanın yapılan yolların devamlı bakım altında bulunması olduğunun altı çizilmiştir. Bu, aynı zamanda makinalı çalışma dönemine geçiş demektir. Öyle ki, Cumhuriyet dönemindeki yol tarihimizi, kazma, kürek ve insan gücüne dayanan 1948 yılı öncesi dönem ve 1948 yılından sonraki Makinalı Çalışma Dönemi olarak ikiye ayırabiliriz.
Karayolu yapımında makineli döneme geçişle birlikte devlet ve il yollarında ucuz, süratli ve kademeli yapılacak bir sistemin uygulanmasına başlandı ve mevcut yolların envanteri çıkarılarak Türkiye’nin ulaşım ihtiyacını karşılayacak bir yol ağı belirlendi. Ayrıca, üzerinde önemle durulan bir nokta da, bu çalışmaların belli bir plan ve program çerçevesinde yürütülmesiydi.
Tüm bu etkinliklerin dinamik bir kuruluş tarafından çağdaş yöntemlerle yönlendirilmesi gereğinden hareketle, 1 Mart 1950’de Karayolları Genel Müdürlüğü kuruldu. Böylece, yeni karayolu politikasıyla birlikte, Karayolları Genel Müdürlüğü’ne bağlı yurt çapına dağılmış bölge teşkilatları oluşturuldu, makineli çalışmayı yürütmek için gerekli olan makine parkı sağlandı, personel eğitimine ağırlık verilerek planlama, etüt proje, yapım ve bakım çalışmalarına başlandı.
KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN GÖREVLERİ
- Otoyol, Devlet ve İl yolları ağını tespit etmek ve bu ağdaki değişiklikleri hazırlamak,Yol ağı üzerindeki yol ve köprüleri inşa ve islah etmek,onarmak ve emniyetle kullanmalarını sağlayacak şekilde sürekli bakım altında bulundurmak ve bu konularda gerekli eğitim yapmak,
- Projelendirme, yapım, onarım, bakım ve diğer hususlar hakkında standartlar tespit etmek, teknik şartnameler hazırlamak,
- Yolların kullanılması, yol ve trafik güvenliği ve bakımına ait esas ve kaideleri tespit etmek, yürütmek ve uygun göreceği yol işaretlerini tesis etmek,
- Görevi ile ilgili işler için lüzumlu harita, etüd ve proje işlerini yapmak ve yaptırmak,
- Genel Müdürlüğün çalışmalarına ait bilgileri toplamak, basmak, yayınlamak,
- Yolların yapım, ıslah, onarım ve bakımına , emniyetle işlemesine gerekli garaj ve atelyeleri, makina ve malzeme ambarları ile depolarını, servis ve akaryakıtı, tesislerini, laboratuvarları, deneme istasyonlarını, tarihi yol ağlarına ait köprü ve diger bütün yan tesisleri, yol boyu inkişafı ve ağaçlandırılması için lüzumlu fidanlıkları, dinlenme yerlerini, bakım ve trafik emniyetini sağlayacak bina ve lojmanları, verici telsiz istasyonları ile gerekli muhabere şebekelerini, Genel Müdürlüğün görevlerini daha verimli şekilde yönetimine yarayacak diğer her türlü sosyal tesisleri, hazırlayacagı ve hazırlatacaği plan ve projelerine göre yapmak, yaptırmak, onarmak, donatmak, işletmek, kiralamak ve bakımlarını sağlamak,
- Burada belirtilen görevlerin yapılabilmesi için lüzümlu her türlü alet,edavat,taşıt ve makinalar ile donatımlarını, bunların işletilmesi ve onarılması için gerekli bütün malzemeyi seçmek, sağlamak, gerekenleri imal etmek veya ettirmek, depo etmek, onarmak, gerekli ambar, atelye ve tesisleri donatmak ve işletmek,
- Genel Müdürlüğün görevleri içinde bulunan işlerin, yapılması, trafik akımının emniyetle ve kolaylıkla sağlanması için gerekli (arazi dahil) her türlü binalı ve binasız taşınmaz malları kamulaştırmak, satın almak, kiralamak, kanunlarına göre geçici olarak işgal etmek,
- Otoyol,Devlet ve İl yolları ile ilgili diğer kanunların tahmil ettiği işleri yapmak.
KARAYOLLARI AĞI
1950 yılında kurulan Karayolları Genel Müdürlüğü, önceleri ülkenin her yöresine ulaşabilmeyi hedeflemiştir. O dönemde çok az olan motorlu taşıt trafiği henüz yüksek standartlı yollar gerektirmiyordu.
1950 - 1960 yılları arasında çalışmaların ilk amacı, sağlık, eğitim gibi toplumsal hizmetlerin ülkenin her yöresine götürülebilmesi için yolların yaz - kış geçit verir duruma getirilmesidir. Bu dönemde kademeli inşaat sistemi gereği, bir yandan trafik yoğunluğuna uygun olarak yollar iyileştirilmekte, diğer yandan yeni güzergahlar belirlenerek, modern ölçülere uygun yol şeritleriyle ülkenin ekonomik bölgeleri arasında bağlantı kurulmaktaydı.
1960’lı yıllara gelindiğinde, sürat teknikleri uygulanarak, Türkiye’nin o gün için gereksindiği 60 000 km. lik bir yol ağı ortaya çıkarılmıştır. Ancak, yol ağı belli bir düzeye eriştikten sonra, trafiğin artmasıyla birlikte 1960 - 1970 yılları arasındaki dönem asfalt kaplamaya ağırlık verilmesini zorunlu kılmıştır.
1970’lerde motorlu taşıt sanayiinin kuruluşu, karayolu politikasına yeni boyutlar katmıştır. Trafik sıkışıklığı olan bazı ana akslarda ve büyük şehir çevrelerinde, çok şeritli ekspres yollar ya da otoyol yapımı ekonomik olma niteliği kazanmıştır. Ekonomik değerlendirmelerin önem kazandığı bu tip yolların planlanması, finansmanı, projelendirilmesi ve yapımı diğer yollara oranla daha karmaşık olduğundan, yeni bir teknoloji gerekmiştir. Karayolları Genel Müdürlüğü bu konudaki ilk uygulamasını Boğaziçi Köprüsü ve İstanbul Çevre Yolu projesi ile gerçekleştirmiştir.
Türkiye coğrafik konumunun bilincinde olarak, Avrupa, Asya ve Afrika kıtaları arasında ulaştırma bağlantıları oluşturmak amacıyla büyük çaba gösteren ülkelerden birisidir. Ülkemizin karayolları ağı sistemi, kendi ulusal gelişmesi, aynı zamanda bulunduğu bölgede bütünlüğün ve genel anlamda gelişmenin sağlanabilmesi için bir gereklilik teşkil etmektedir.
Karayolları Genel Müdürlüğü’nün sorumluluğu altında bulunan karayolu uzunluğu 01.01.2008 tarihi itibariyle toplam 63 899 km. olup, 3 sınıf yoldan oluşmaktadır :
- Otoyol
- Devlet Yolu
- İl Yolu
Karayolları Genel Müdürlüğü Bayındırlık ve İskan Bakanlığına bağlı tüzel kişiliğe sahip bir organizasyon olup, 5539 sayılı kanunla otoyolların, devlet ve il yollarının plan, proje, yapım, bakım ve işletilmesi Karayolları Genel Müdürlüğü’ne verilmiştir. Karayolları Genel Müdürlüğü’nün yol ağı içinde olmayıp, diğer kuruluşların sorumluluğundaki yollar ise;
- Köy Yolları
- Turistik Yollar
- Orman Yolları
- Şehiriçi Yolları’dır.
Turistik yolların yapım ve bakımı, Turizm Bakanlığınca sağlanan finansmanla Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yapılmaktadır. Köy yolları İl Özel İdare Müdürlüklerinin, Orman yolları Orman Bakanlığı’nın, Şehiriçi yolları ise Belediyelerin sorumluluğundadır.
|
SATIH CİNSİNE GÖRE YOL AĞI (KM) |
|
01.01.2009 tarihi itibariyle |
| |
Asfalt Betonu |
Sathi Kaplama |
Parke |
Stabilize |
Toprak |
Geçit Vermez |
Toplam |
| Otoyol |
2 010 |
-- |
-- |
-- |
-- |
-- |
2010 |
| Devlet Yolları |
6 910 |
23 874 |
60 |
157 |
104 |
206 |
31 311 |
| İl Yolları |
1 094 |
26 431 |
108 |
1 443 |
758 |
878 |
30 712 |
| Toplam |
10 014 |
50 315 |
168 |
1 600 |
862 |
1 084 |
64 033 |
| BÖLÜNMÜŞ YOLLAR (KM) |
| 01.01.2009 tarihi itibariyle |
| Otoyol |
1 987 |
| Devlet Yolları |
11 747 |
| İl Yolları |
789 |
| Toplam |
14 523 |
KGM - BÜTÇE ÖDENEKLERİ
Karayolları Genel Müdürlüğü kurulduğu günden 2006 yılına kadar Katma Bütçeli bir kuruluş olarak faaliyetlerini sürdürmüş, zaman zaman bütçe dışı kaynaklarla da yatırımlar desteklenmiştir. Kamu mali yönetimini yeniden düzenleyen 5018 Sayılı Kanun ile birlikte 1.Ocak.2006 tarihi itibariyle Karayolları Genel Müdürlüğü Genel Bütçeli bir idare haline gelmiştir.
1960’ lı yıllarda Kuruluşumuzun Genel Bütçe’den aldığı pay % 13’ lerde iken günümüzde bu oran % 2’ler seviyesine gerilemiştir. Oysa geçen zaman içerisinde artan nüfus, yeni yerleşim alanlarının ortaya çıkması ve otomotiv sektöründeki hızlı gelişmeler, karayolu yatırımlarına olan ihtiyacı sürekli artırmış, yeni taleplerin doğmasına, bu da ödeneklerin giderek daha da yetersiz kalmasına neden olmuştur. Yatırım ödeneklerinin yeterli seviyeye çıkarılabilmeleri için ek ödeneklerle desteklenmesi zorunluluk arz etmektedir.
Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile mali yönetim ve kontrol sistemi mali disiplin, hesap verebilirlik, mali saydamlık ilkeleri ışığında yeniden düzenlenmiş; kamu idarelerinin mali disiplin anlayışı içinde kaynaklarını etkili, ekonomik ve verimli kullanması, sonuç odaklı bir anlayışla performans ölçümüne ve değerlendirilmesine yönelmeleri , planlı bir bütçe yönetimi gerçekleştirmeleri öngörülmüştür. Bu Kanunla getirilen stratejik planlama ve performans bütçeleme konusunda örnek uygulama yürütülmek üzere Karayolları Genel Müdürlüğünün de arasında yer aldığı sekiz idare pilot olarak belirlenmiştir. Kamu kaynaklarını en doğru ve en yararlı şekilde kullanmak, aynı zamanda vatandaş odaklı, hesap verilebilirliği ön planda tutan bir kuruluş olmak ilkelerinden hareketle Genel Müdürlüğümüz, stratejik planında belirlenen amaç ve hedefler doğrultusunda 2007 mali yılı için performans programını hazırlamıştır. Yol ve trafik güvenliği, hareketlilik, kurumsal mükemmeliyet ve sürekli gelişme, ulusal güvenlik, insan ve çevreye duyarlılık amaçlarımızı gerçekleştirmek üzere 2007 yılı bütçemiz ile hangi performans hedeflerini gerçekleştireceğimize performans programında yer verilmiştir.
DOSYA
İLETİŞİM
POSTA YAZIŞMA ADRESİ
Karayolları Genel Müdürlüğü
İnönü Bulvarı 06100
Yücetepe / ANKARA
E-POSTA
info@kgm.gov.tr
Bu e-Posta adresi istek dışı postalardan korunmaktadır, görüntülüyebilmek için JavaScript etkinleştirilmelidir
TELEFON
GENEL MÜDÜRLÜK 312 - 415 70 00
YOL DANIŞMA 312 - 415 88 00 312 - 415 72 33
KAYNAK : http://www.kgm.gov.tr/
|