KARAYOLU TRAFİK SÖZLEŞMESİ (KONVANSİYONU)

AVRUPA EKONOMİK KOMİSYONU
KARAYOLU ULAŞIM KOMİTESİ

KARAYOLU TRAFİK SÖZLEŞMESİ (KONVANSİYONU)


8 KASIM 1968 TARİHİNDE VİYANA’DA YAPILMIŞTIR


Değişiklik 1*



------------
* 3 Eylül 1993´te yürürlüğe giren Sözleşme´de (Konvansiyon’da) yapılan değişiklikleri içermektedir

KARAYOLU TRAFİK SÖZLEŞMESİ

Uluslararası karayolu trafiğini kolaylaştırmak ve tekdüzen trafik kuralları benimseyerek yol güvenliğini arttırmak isteyen Akit Taraflar,

Şu hükümler üzerinde anlaşmaya varmışlardır.

Bölüm I

Genel hükümler

MADDE 1

Tanımlar

Bu Sözleşme´nin amaçları için aşağıdaki terimler, bunlara burada verilen anlamları taşıyacaklardır:

(a) Bir Akit Tarafın "yerel mevzuatı", bu Akit Tarafın ülkesinde yürürlükte olan bütün ulusal ya da İç mevzuat ya da yönetmelikler anlamını taşımaktadır;

(b) bir Devletin topraklarındaki bir taşıt eğer:

(i) normal olarak o Devletin dışında ikamet eden gerçek ya da tüzel bir kişiye ait;
(ii) bu Devlet´te kayıtlı olmayan; ve
(iii) bu Devlet´e geçici olarak ithal edilmiş ise, bu aracın "uluslararası trafikte"
olduğu kabul edilir.

Ancak, bir Akit Taraf, ülkesinde, süresi bu Akit Tarafça belirlenecek önemli bir kesinti olmadan bir yıldan fazla kalmış olan bir taşıtın "uluslar arası trafikte" olduğunu kabul etmeyebilir..

Araçlara römork vb. eklenmesi yoluyla elde edilen araç kombinasyonlarında bu araçlardan en az birinin yukarıdaki tanımlamaya uyması halinde bu araç kombinasyonunun “uluslararası trafikte” olduğu kabul edilir;

(c) “meskun mahal” tabiri, girişleri ve çıkışlarında özellikle bunu belirten belirten levhalar olan veya iç mevzuatta başka şekilde tanımlanmış olan bir alan anlamını taşımaktadır;

(d) "karayolu" tabiri, genel trafiğe açık olan bir yolun ya da bir caddenin tüm yüzeyi anlamını taşımaktadır;

(e) "taşıt yolu" tabiri, yolun araçlar tarafından kullanılan kısmı anlamını taşımaktadır; bir karayolu, birbirinden bölme şeridi ya da seviye farkı gibi etmenlerle bariz olarak ayrılan birkaç taşıt yolundan oluşabilir;

(f) yan şeritlerinden ya da kesimlerinden bir ya da birkaçı bazı araçların kullanımına tahsis edilmiş araç yollarında "taşıt yolunun kenarı" tabiri, öteki karayolu kullanıcıları için taşıt yolunun geri kalan kısmının kenarı anlamını taşımaktadır;

(g) "şerit" tabiri, tek bir sıra halinde hareket eden ve motorsiklet dışında kalan motorlu taşıtları kapsayacak kadar geniş olan uzunlamasına yol işaretleriyle tanımlanmış ya da tanımlanmamış taşıt yolunun bölündüğü uzunlamasına şeritlerden herhangi bir anlamını taşımaktadır;

(h) "Kavşak", bu tür dört yol ağızları, kavşak yeri veya çatalların oluşturduğu açık alanlar dahil olmak üzere her türlü hemzemin dört yol ağzı, kavşak yeri veya çatal anlamını taşımaktadır
(i) "hemzemin geçit" tabiri bir karayolu ve bir demiryolu ya da kendi rayına sahip tramvay hattının kesiştiği aynı eş düzey kavşak anlamını taşımaktadır.

(j) "otoyol" tabiri, özellikle motorlu taşıt trafiği dizayn ve inşaa edilmiş ve sınırının dışında kalan yerlerin hizmetine açık olmayan ve:

(i) bazı noktalar veya geçici olması haricinde trafiğin akan iki yönü için trafik amacını taşımayan bir bölme şeridi veya istisnai olarak başka şekilde birbirlerinden ayrılmış olan ayrı taşıt yollarına sahip olan;

(ii) başka bir karayolu, demiryolu veya tramvay hattı, ya da yaya yoluyla aynı seviyede kesişmeyen; ve

(iii) levhalarla özellikle otoyol olarak belirtilmiş yerlerdir.

(k) bir araç:

(i) insanları bindirmek ya da indirmek, ya da eşyaları yüklemek veya boşaltmak için gerekli süre hareketsiz kaldığı taktirde "durduğu"; ve

(ii) başka bir karayolu kullanıcısına müdahale etmekten veya bir engelle çarpışmaktan kaçınma veya trafik kurallarına uyma gereksinimi dışındaki herhangi bir nedenle hareketsiz kaldığı takdirde ve bu taşıtın hareketsiz kaldığı sürenin, insanları veya eşyaları almak veya indirmek için gerekli süre ile sınırlandırılmamış olduğu takdirde "parkedilmiş" olduğu kabul edilir.

Ancak, Akit Taraflar, yerel mevzuatla belirlenmiş olan süreyi aşmayan bir süre için yukarıdaki (ii) fıkrası anlamı çerçevesinde hareketsiz olan bir aracı "durmuş" olarak kabul edebilirler ve yerel mevzuatla belirlenmiş olan süreyi aşan bir süre için yukarıdaki (i) fıkrası anlamı çerçevesinde hareketsiz olan bir aracı "park etmiş" olarak kabul edebilirler.

(l) "bisiklet" tabiri, en azından iki tekerleği olan ve sadece bu aracın üzerindeki kişilerin kas gücüyle ve özellikle pedallar ve hareket kolu ile çalışan taşıt anlamını taşımaktadır;

(m) "moped" tabiri, silindir hacmi 50 cc yi geçmeyen içten yanmalı bir motora sahip ve maksimum dizayn hızı saatte 50 km´yi (30 mil) geçmeyen iki tekerlekli ya da üç tekerlekli taşıt anlamını taşımaktadır. Ancak Akit Taraflar kendi iç mevzuatları çerçevesinde kullanım amacına göre bisiklet özelliklerine, özellikle pedallarla hareket ettirilebilme özelliğine sahip olmayan veya azami dizayn hızı, ağırlığı veya motor özelliklerinin bazıları belirli sınırları aşan taşıtları moped olarak değerlendirmemekte serbesttirler. Bu tanımdaki hiçbir şey, Akit Tarafların karayolu trafiğiyle ilgili kendi iç mevzuat hükümlerini uygularken mopedleri bisiklet olarak değerlendirmelerini engellediği şeklinde yorumlanmamalıdır;

(n) "Motorsiklet" tabiri, bir çekiş motoru ile donatılmış olan sepetli ya da sepetsiz iki tekerlekli taşıt anlamını taşımaktadır. Akit Taraflar kendi iç mevzuatlarında boş ağırlığı 400 kg´yi geçmeyen üç tekerlekli taşıtları da motorsiklet olarak tanımlayabilirler. "Motorsiklet" tabiri mopedleri kapsamaz. Ancak, Akit Taraflar bu Sözleşme´nin 54. Madde, 2. Bendine uygun bir beyanda bulunmaları koşulu ile bu Sözleşme amaçları için mopedlere motorsiklet muamelesi yapabilirler;

(o) "motor tahrikli araç" tabiri, mopedleri motorsiklet olarak kabul etmeyen Akit Tarafların topraklarındaki bir moped ve ray üzerinde hareket eden bir araç dışında kalan herhangi bir kendinden tahrikli araç anlamını taşımaktadır;

(p) "motorlu taşıt" tabiri karayolunda insan ya da eşya taşımak ya da insan ya da eşya taşıyan araçları çekmek için kullanılan motor tahrikli bir taşıt anlamını taşımaktadır. Bu tabir, troleysbüsleri, yani bir elektrik iletkene bağlı olan ve ray üzerinde hareket etmeyen taşıtları da kapsamaktadır. Ancak, sadece arizi olarak karayolu ile insan veya eşya taşımak veya karayolu üzerinde insan veya mal taşımak için kullanılan taşıtları çekmek için kullanılan traktörleri kapsamaz.

(q) "römork" tabiri, motorla çalışan bir taşıt tarafından çekilmek üzere tasarlanmış olan ve yarı römorkları da içine alan taşıtlar anlamını taşımaktadır;

(r) "yarı römork" tabiri, motorlu taşıtlara bir kısım parçası motorlu taşıta yaslanmış ve ağırlığının ve taşıdığı yükün büyük bir kısmı öndeki motorlu taşıt tarafından taşınacak şekilde motorlu taşıta eklenen römork anlamını taşımaktadır;

(s) "hafif römork" tabiri, izin verilen maksimum ağırlığı 750 kg´ı geçmeyen römork anlamını taşımaktadır;

(t) "araç kombinasyonu" tabiri, yolda tek bir parça olarak seyahat eden birbirine ekli araçlar anlamını taşımaktadır;

(u) "yarı römorklu araç" tabiri, motorlu bir taşıt ve bu motorlu taşıta eklenmiş bir yarı römorktan oluşan araç anlamını taşımaktadır;

(v) "sürücü tabiri", bir karayolu üzerinde motorlu bir taşıt ya da diğer taşıtları (bisiklet dahil) kullanan veya tek ya da sürü halinde büyükbaş hayvanları ve küçükbaş hayvan sürülerini yönlendiren ya da hayvanları yüke koşan veya eyer vuran kişi anlamını taşımaktadır;

(w) "izin verilen maksimum ağırlık" tabiri, aracın kayıtlı olduğu ülkedeki yetkili merci tarafından izin verilen yüklü taşıtın azami ağırlığı anlamını taşımaktadır;

(x) "Yüksüz ağırlık", taşıtın yakıt deposu tam dolu olarak ve taşıtın normalde taşıdığı aletlerle birlikte, ancak mürettebat, yolcular ve yük olmadan sahip olduğu ağırlık anlamını taşımaktadır;

(y) "yüklü ağırlık" tabiri, bir aracın içindeki görevli kişi ve yolcularla birlikte yüklü olduğu haldeki gerçek ağırlığı anlamını taşımaktadır;

(z) "trafik yönü" ve "trafik yönüne uygun" tabiri eğer iç mevzuata göre bir aracın sürücüsü, karşıdan gelen araca kendisinin solundan geçme iznini vermek zorunda ise yolun sağ tarafı, aksi taktirde ise yolun sol tarafı anlamını taşımaktadır;

(aa) bir sürücünün diğer araçlara "yol verme" zorunluluğu, eğer bu sürücü kendi ilerlemesine ya da manevrasına devam etmesi veya yeniden başlaması durumunda diğer araç sürücülerinin araçlarının yönlerini ve hızlarını ani olarak değiştirmek zorunda bırakıyorsa, bu sürücünün ilerlemesine ya da manevrasına devam etmemesi ya da yeniden başlamaması gerektiği anlamını taşımaktadır.

MADDE 2
Sözleşme Ek´leri

Bu Sözleşme´nin Ek´leri olan,
Ek 1: Motorlu taşıt ve römorkları uluslararası trafiğe kabul etme zorunluluğuyla ilgili istisnalar;
Ek 2: Uluslararası trafikteki motorlu taşıt ve römorkların plakası;
Ek 3: Uluslararası trafikteki motorlu taşıt ve römorklardaki ayırdedici işaretler;
Ek 4: Uluslararası trafikteki motorlu taşıt ve römorklardaki tanımlayıcı işaretler;
Ek 5: Motorlu taşıt ve römorklarla ilgili teknik şartlar
Ek 6: Yerel sürücü belgesi; ve
Ek 7: Uluslararası sürücü belgesi
bu Sözleşme´nin ayrılmaz parçalarıdır.

MADDE 3
Akit Taraflar´ın yükümlülükleri

1. (a) Akit Taraflar, kendi ülkelerinde yürürlükteki karayolu kurallarının özde bu
Sözleşme´nin 2. Bölümündeki hükümlere uymasını sağlamak için gerekli önlemleri almalıdır. Sözkonusu kuralların, sözkonusu hükümlerle hiçbir şekilde uyumsuz olmaması koşulu ile:

(i) bahsi geçen kurallar, söz konusu Akit Tarafların topraklarında meydana gelmeyen durumlara uygulanabilen bahsi geçen hükümlerden hiçbirini tekrarlamak zorunda değildir;

(ii) bahsi geçen kurallar, bahsi geçen 2. Bölümde yer almayan hükümleri
içerebilir.

(b) Bu paragraftaki hükümler, kendi karayolu kurallarında tekrar edilen 2. Bölümdeki hükümlerin ihlali durumunda Akit Tarafların ceza vermesini gerektirmez.

2. (a) Akit Taraflar, motorlu taşıt ve römorklarca yerine getirilmesi gereken teknik
yükümlülüklerle ilgili kendi topraklarındaki yürürlükteki kuralların bu Sözleşme´nin Ek 5´indeki hükümlere uyması için gerekli önlemleri almalıdırlar; ancak bunlar hiçbir şekilde Ek 5´teki hükümleri belirleyen güvenlik prensiplerine zıt olmamalıdır. Sözkonusu kurallar, Ek 5´te yeralmayan hükümleri içerebilir. Akit Taraflar kendi topraklarında kayıtlı motorlu taşıt ve römorkların uluslararası trafiğe çıktıklarında bu Sözleşme´nin Ek 5´indeki hükümlere uymasını sağlamak için gerekli önlemleri almalıdırlar.

(b) Bu paragraftaki hükümler, Akit Taraflar´a bu Sözleşme kapsamında motorlu taşıt sayılmayan motor tahrikli taşıtlarca yerine getirilmesi gereken teknik yükümlülüklerle ilgili olarak kendi topraklarındaki yürürlükte olan kurallarla ilgili hiçbir yükümlülük getirmez.

3. Bu Sözleşme´nin Ek 1´i için sağlanan istisnalara tabi olmak üzere, Akit Taraflar, bu Sözleşme´nin 3. Bölümünde belirlenen koşulları yerine getiren motorlu taşıt ve römorkları ve bu araçların 4. Bölümde belirtilen şartlarını yerine getiren sürücülerini kendi topraklarında uluslararası trafikte olarak kabul etmekle yükümlüdürler. Bu taraflar, 3. Bölümdeki hükümlerle uyacak şekilde verilmiş tescil belgelerini de, ilgili taşıtların bu bahsi geçen 3. Bölümde belirlenen koşulları yerine getirdiğinin delili olarak kabul etmekle yükümlüdürler.

4. Akit Taraflar´ın bu Sözleşme´nin 3. Bölümünde belirtilen bütün koşulları yerine getirmeyen motorlu taşıt ve römorkları kendi topraklarına uluslararası trafikte kabul etmek ve başka bir Akit Tarafın topraklarında verilmiş bir sürücü belgesiin kendi topraklarında geçerliliğini, 4. Bölümde belirlenenlerin haricinde kalan durumlarda tanımak için tek taraflı ya da ikili veya çok taraflı anlaşmalarla aldığı ya da alacağı önlemlerin, bu Sözleşme´nin amacıyla uyum içinde olduğu kabul edilecektir.

5. Akit taraflar bu sözleşmenin beşinci bölümünde sıralanan teknik şartları yerine getiren ve sürücüleri, öteki Akit Tarafın ülkesinde normal şekilde ikamet eden uluslar arası trafikteki bisiklet ve mopedleri kendi ülkesine kabul etmekle yükümlüdür. Hiçbir akit taraf uluslararası trafikteki bisiklet ve motorlu bisiklet sürücülerinden sürücü belgesi almalarını istemeyecektir. Fakat bu sözleşmenin 54. maddesinin 2. paragrafına uygun olarak motorlu bisikletleri motorsiklet olarak kabul ettiklerini beyan etmiş olan akit taraflar uluslararası trafikteki mopedlerin sürücülerinin sürücü belgesi izni almasını şart koşabilir.

5.bis. Akit taraflar yol güvenlik eğitiminin özellikle her seviyedeki okullarda sistematik ve sürekli bir şekilde verilmesini sağlamak için gerekli önlemleri alacaklardır.

5. ter. Profesyonel sürücülük kuruluşları tarafından sürücü adaylarına eğitim verildiğinde iç mevzuat, sürücülük eğitimi verecek olan personelin özgeçmişi ve niteliklerine ilişkin asgari şartları belirler.

6. Akit Taraflar, sunulan talebin, motor tahrikli bir taşıtın veya bu taşıta eklenmiş olan römorkun bir kazaya karışmış olduğunu veya bu taşıtın sürücüsünün, karayolu trafik kurallarını ciddi şekilde ihlal etmiş olduğunu ve bu nedenle talebi sunan Akit Tarafın ülkesinde taşıt sürmekten alıkonulması veya önemli cezalara çarptırılması söz konusu olduğunu göstermesi durumunda bu taşıtın adına kayıtlı olduğu kişinin kimliğini belirlemek için gerekli bilgileri ilgili Akit Tarafa iletmeyi taahhüt ederler.

7. Akit tarafların, Gümrük, polis, sağlık ve öteki benzeri formaliteleri basitleştirerek uluslar arası karayolu trafiğini kolaylaştırmak veya belirli bir sınır noktasındaki Gümrük idarelerinin ve noktalarının aynı yetkiye sahip olması ve aynı saatlerde açık kalmasını sağlamak için tek taraflı olarak veya ikili veya çok taraflı anlaşmalar kapsamında aldıkları veya alabilecekleri önlemlerin, işbu Sözleşme amacına uygun olduğu kabul edilecektir.

8. Bu Maddenin 3, 5 ve 7´inci bentlerinde yer alan hiçbir hüküm, bir Akit Tarafın uluslar arası trafikteki motorlu taşıtları, römorkları , mopedleri ve bisikletleri ve bunların sürücülerini ve içinde bulunan kişileri, yolcuların ve malların ticari olarak taşınmasına ilişkin kendi mevzuatı, sürücülerin üçüncü taraf risklerine karşı sigortalanmasına ilişkin kendi mevzuatı, kendi Gümrük mevzuatı ve genel olarak karayolu trafiği dışındaki hususlara ilişkin kendi mevzuatına tabi olarak kendi ülkesine kabul etme hakkını etkilemez.

MADDE 4

İşaret ve sinyalizasyonlar

İşbu Sözleşme ile aynı günde Viyana´da imzaya açılan Karayolu İşaretleri ve Sinyalizasyon Sözleşmesi´nin Akit Tarafları, aşağıdakileri taahhüt ederler:

(a) kendi ülkelerinde konulmuş olan bütün karayolu işaretleri, trafik sinyalizasyon ve yol işaretleri, uyumlu bir sistem oluşturacak ve kolaylıkla farkedilecek şekilde tasarlanacak ve yerleştirilecektir;

(b) İşaret türlerinin sayısı sınırlı olacak ve işaretler yalnızca yararlı oldukları kabul edilen yerlere konulacaktır;

(c) Tehlike ikaz işaretleri sürücüleri zamanında uyarmak için engellerden yeterli uzaklıkta bulunacaktır;

(d) Aşağıdakiler de yasaklanacaktır;

(i) Bir işarete ya da onu taşıyan yapıya veya başka herhangi bir trafik kontrol cihazına, bu işaretin ya da cihazın amacı ile ilgili olmayan herhangi bir şey eklenmesi. Ancak, Akit Taraflar veya bunların kuruluşları, kar amacı gütmeyen bir kuruluşa bilgilendirici levhalar koyma yetkisi verirlerse, bunun işaretin anlaşılmasını güçleştirmemesi koşulu ile bu kuruluşun ambleminin işaret ya da taşıyıcı yapı üzerinde görünmesi için izin verebilirler;

(ii) İşaretler ya da öteki trafik kontrol cihazları ile karıştırılabilecek, onların görünmesini güçleştirebilecek veya etkilerini azaltabilecek veya karayolunu kullananları, trafik güvenliğine zarar verecek ölçüde şaşırtabilecek veya dikkatlerini dağıtabilecek herhangi bir ilan panosu, duyuru, işaret veya cihaz konulması;

(iii) Kaldırımlara ve kenarlara, gereksiz bir şekilde özellikle yaşlı ve engelli kişiler başta olmak üzere yayaların hareketlerini engelleyen alet ve teçhizat koymak.

Bölüm II

KARAYOLU KURALLARI

MADDE 5
İşaret ve sinyalizasyonların statüsü

1. Karayolunu kullananlar, karayolu işaretleri, ışıklı trafik işaretleri (sinyalizasyon)ve karayolu yatay işaretlerinde belirtilen talimatlara, bunların öteki trafik mevzuatı ile çeliştiğinin görülmesi durumunda bile uyacaklardır.

2. Işıklı trafik işaretleri tarafından belirtilen talimatlar, önceliği düzenleyen karayolu levhalarında belirtilen talimatlara göre öncelik taşırlar.


MADDE 6
Yetkili kişiler tarafından verilen talimatlar

1. Trafiği idare ettikleri sırada yetkili görevliler hem gece hem de gün boyu kolayca fark edilebilir olmalıdır.

2. Sürücüler trafiği yöneten yetkili görevlilerin talimatlarını hemen yerine getireceklerdir.

3. İç mevzuatın, trafiği idare eden yetkili görevlilerin verdiği talimatların aşağıdakileri içermesini öngörmesi tavsiye edilmektedir:

(a) Tek kolun yukarı kaldırılması: bu hareket artık yeterli bir emniyetle durmaları mümkün olmayan sürücüler dışında bütün yol kullanıcıları için “dikkat, dur” anlamını taşır. Ayrıca, bu hareket bir kavşakta yapılırsa, bu hareket zaten kavşak içinde bulunan sürücülerin durmasını gerektirmeyecektir.

(b) Yatay bir biçimde açılmış kol veya kollar: bu hareket açılmış kol veya kolların karşısındaki herhangi bir istikametten yaklaşmakta olan bütün yol kullanıcıları için bir dur işareti içerir. Bu hareketi yaptıktan sonra trafiği yöneten yetkili görevli kolunu veya kollarını indirebilir. Bu hareket, görevlinin önündeki ve arkasındaki sürücüler için dur işareti oluşturur.

(c) Yanıp-sönen kırmızı ışık: Bu hareket, ışığın yönelmiş olduğu bütün yol kullanıcıları için dur işareti oluşturur.

4. Trafiği yöneten yetkili görevliler tarafından verilen talimatlar, karayolu işaretleri, ışıklı trafik işaretleri ve karayolu yatay işaretleri ile trafik mevzuatında belirtilenlere göre öncelik taşır.

MADDE 7
Genel kurallar

1. Yol kullanıcıları, trafiği tehlikeye düşürecek veya engelleyecek, insanları tehlikeye düşürecek veya kamu veya özel mülke zarar verebilecek her türlü davranıştan kaçınacaktır.

2. Ulusal mevzuatın, karayolunu kullananların, yola herhangi bir nesne veya madde atarak, koyarak veya bırakarak trafiği engellememeleri veya tehlikeli bir hale getirmemelerini öngörmesi tavsiye edilmektedir. Karayolunu kullananlar, bu şekilde bir engel veya tehlike oluşturmaktan kaçınamıyorlarsa, bunu mümkün olan en kısa süre içinde ortadan kaldırmak veya derhal kaldırmaları mümkün değilse varlığı konusunda öteki karayolu kullanıcılarını uyarmak için gerekli önlemleri alacaklardır.

3. Sürücüler, yayalar, bisiklet sürücüleri ve özellikle çocuklar, yaşlılar ve özürlüler gibi en fazla tehlike altında bulunan karayolu kullanıcılarına karşı azami dikkat göstereceklerdir.

4. Sürücüler araçlarının bundan kaçınmaları mümkün olduğu halde örneğin gürültüye yol açarak veya toz veya duman yayarak karayolu kullanıcılarını veya yol çevresinde yaşayan kişileri rahatsız etmemesine dikkat edeceklerdir.

5. Emniyet kemerlerinin bulunduğu koltuklarda oturmakta olan motorlu taşıt sürücüleri ve yolcuları için emniyet kemeri takılması iç mevzuatta istisnalar tanınması dışında zorunludur.

MADDE 8
Sürücüler

1. Hareket eden her taşıt veya taşıt kombinasyonunda bir sürücü bulunacaktır.

2. İç mevzuatın, yük, çekme veya eyer hayvanlarının ve girişte işaretlenmiş olabilecek özel alanlar dışında tek veya sürü halindeki büyük baş hayvanlar veya küçük baş hayvan sürülerinin de sürücüsü veya yönlendiren bir kişinin bulunmasını öngörmesi tavsiye edilmektedir.

3. Her sürücü, araç sürmek için gerekli fiziksel ve ruhsal kabiliyete sahip olmalı ve uygun fiziksel ve ruhsal bir durumda bulunmalıdır.

4. Motor tahrikli bir taşıt kullanan her sürücü, bu taşıtı sürmek için gerekli bilgi ve beceriye sahip olacaktır. Ancak, bu zorunluluk, direksiyon eğitimi alan sürücülerin iç mevzuata uygun olarak pratik yapma amacıyla taşıt sürmelerini engellemez..

5. Her sürücü, her zaman taşıtını kontrol edebilecek veya hayvanlarını yönlendirebilecek durumda olacaktır.

MADDE 9
Küçükbaş ve büyükbaş hayvan sürüleri

İç mevzuatın, kitle halinde hareketlerinin kolaylaştırılması için istisnalar tanınmış olması dışında küçük ve büyük baş hayvan sürülerinin, trafiği engellememek için aralarında yeterli uzaklık bulunan makul uzunluktaki kısımlara bölünmesini öngörmesi tavsiye edilmektedir.

MADDE 10
Taşıt yolu üzerindeki konum

1. Bir devlette trafiğin yönü, mümkün olduğunda sadece veya büyük ölçüde iki öteki Devlet arasındaki trafik için kullanılan karayolları dışındaki bütün karayollarında aynı olacaktır.

2. Taşıt yolu boyunca hareket halinde olan hayvanlar, trafiğin yönüne uygun olarak mümkün olduğu ölçüde taşıt yolunun kenarında tutulacaktır.

3. Yedinci maddenin birinci paragrafı, onbirinci maddenin altıncı paragrafında aksi yöndeki hükümler ve bu sözleşmenin öteki hükümleri saklı kalmak üzere her taşıt sürücüsü, şartların izin verdiği ölçüde taşıtını trafiğin istikametine uygun olarak taşıt yolunun kenarının yakınında tutacaktır. Ancak, Akit Taraflar veya bunların kuruluşları, yük taşıtlarının taşıt yolu üzerindeki konumuna ilişkin daha kesin kurallar belirleyebilirler.

4. İki veya üç taşıt yolundan oluşan bir karayolunda hiçbir sürücü, trafiğin yönüne uygun olan taşıt yolunun karşı tarafında bulunan taşıt yoluna girmez.

5. (a) Dört veya daha fazla şerit bulunan iki yönlü taşıt yollarında hiç bir sürücü, trafiğin
istikametine uygun tarafın karşısındaki taşıt yolunun şeritlerine girmeyecektir.

(b) Üç şerit bulunan taşıt yollarında hiç bir sürücü, trafiğin akış yönüne uygun olan taşıt
yolunun karşısındaki taşıt yolunun kenarında bulunan şeride girmeyecektir.

6. 11. Madde hükümleri saklı kalmak üzere ve bir işaret ile ilave bir şerit gösterildiğinde, yavaş ilerleyen taşıt sürücüleri o bölümü kullanacaklardır.

MADDE 11
Sollama ve konvoy halinde ilerleme

1. (a) Sürücüler trafiğin akışının karşı tarafındaki bölümde sollama yapabileceklerdir.

(b) Ancak sürücüler, geçecekleri sürücünün trafiğin istikametine uygun olan taşıt yolunun karşısındaki taşıt yoluna dönme niyetini gösteren bir işaret verdiği ve karayoluna bitişik bir mülke girmek veya bu tarafta durmak amacıyla başka bir yola girmek ve bu yöne dönmek için taşıtını veya hayvanlarını hareket ettirmişse trafiğin istikametine uygun yöndeki taraftan geçeceklerdir.

2. Bu sözleşmedeki yedinci maddenin birinci paragrafındaki veya ondördüncü maddedeki hükümler saklı kalmak üzere, her sürücü sollama yapmadan önce:

(a) Onu takip eden bir sürücünün onu sollamaya başlamadığından;

(b) Önünde bulunan aynı sıradaki bir aracın kendi önündeki aracı sollayacağına dair işaret vermediğinden;

(c) özellikle gireceği şeridin yeterli bir mesafe boyunca boş olduğundan ve iki taşıtın göreceli hızlarının, sollamanın yeterince kısa bir süre içinde yapılmasına imkan vereceğinden emin olarak sollamayı karşı istikametten gelen trafiği tehlikeye düşürmeden veya engellemeden yapabileceğinden; ve

(d) karşı istikametten gelen trafiğe kapalı olan bir şeridi kullanması dışında sollanan karayolu kullanıcısı veya kullanıcılarını rahatsız etmeden bu Sözleşme´nin 10. Maddesinin 3. Bendinde belirtilen konuma yeniden geleceğinden emin olacaktır.
3. Bu Maddenin ikinci bendindeki hükümleri uyarınca iki yönlü taşıt yollarında sollama, bu noktalarda uzunlamasına yol işaretleri ile belirlenmiş şeritler olması ve sollamanın, karşı istikametten gelen trafiğe kapalı olduğu işaretlenmiş olan şeritlerden ayrılmadan yapılması dışında özellikle bir yokuşun tepesine yaklaşırken ve görüş mesafesi yeterli değilse virajlarda yasaktır.

4. Sollama yaparken bir sürücü sollanan yol kullanıcısı veya kullanıcıları ile arasında yeterli mesafe bırakacaktır.

5. (a) İlerlemekte olduğu istikamette hareket eden trafik için en az iki şeridin ayrılmış olduğu taşıt yollarında bu Sözleşme´nin 10. Maddesinin 3. Bendinde öngörülen konuma geri geldikten sonra hemen veya kısa bir süre sonra tekrar sollamak zorunda olan bir sürücü, arkadan yaklaşmakta olan daha hızlı taşıtları gereksiz şekilde engellemeden bunu yapabileceğinden emin olması koşulu ile bu manevrayı yapabilmek amacıyla ilk sollama manevrası için işgal etmiş olduğu şeritte kalabilir.

(b) Ancak Akit Taraflar veya onların kuruluşları, bu bendin hükümlerini, bisiklet, moped, motorsiklet ve bu Sözleşme anlamı kapsamında motorlu taşıt olmayan taşıtların sürücülerine veya izin verilen azami ağırlığı 3,500 kg´yi aşan veya azami hızı tasarımı nedeniyle saatte 40 km´yi (25 mil) aşmayan taşıtlara uygulamamakta serbesttir.

6. Bu Maddenin 5 (a) bendi hükümleri geçerli olduğunda ve taşıtların hareket etmekte oldukları istikametteki trafiğe ayrılmış olan taşıt yolunun tamamını kapladıkları, ancak sadece konvoyda önlerindeki taşıtın hızına eşit bir hızda gidebildikleri bir trafik yoğunluğu sözkonusu olduğunda:

(a) bu Maddenin 9. Bendi hükümleri saklı kalmak üzere, bir dizideki taşıtların, başka bir dizideki taşıtlardan daha hızlı bir hızla hareket etmeleri, bu Madde anlamı içinde sollama olarak kabul edilmeyecektir;

(b) trafiğin yönüne göre taşıt yolunun kenarına en yakın şeritte bulunmayan bir sürücü, şeridini sadece sağa veya sola dönmek veya park etmeye hazırlanmak için değiştirebilir. Ancak, bu şart, bu Maddenin 5(b) bendi hükümlerinin uygulanmasından kaynaklanan iç mevzuata uygun olarak sürücüler tarafından gerçekleştirilen şerit değişikliklerine uygulanmaz.

7. Sürücülerin, bu Maddenin 5. Ve 6. Bentlerinde tanımlanan konvoylar halinde hareket ederken şeritlerin taşıt yolu üzerinde uzunlamasına işaretlerle belirtilmiş olması halinde bu işaretleri ihlal etmeleri yasaktır.

8. Bu Maddenin 2. Bendi hükümleri ve Akit Taraflar veya onların kuruluşlarının kavşaklarda ve hemzemin geçitlerde sollamaya ilişkin olarak getirebilecekleri öteki kısıtlamalar saklı kalmak üzere hiç bir taşıt sürücüsü, aşağıdaki yerlerde iki tekerlekli bir bisiklet, iki tekerlekli bir moped veya sepeti olmayan iki tekerlekli bir motosiklet dışında hiç bir taşıtı sollamayacaktır:

(a) Aşağıdaki durumlar haricinde dönel kavşak dışındaki bir kavşak üzerinde veya hemen önce:

(i) Bu Maddenin 1 (b) bendinde öngörülen durumda;

(ii) Sollamanın meydana geldiği karayolunun, kavşakta önceliğe sahip olması;

(iii) Trafiğin kavşakta yetkili bir görevli veya trafik ışığı işaretleri ile idare edilmesi;

(b) Kapılar veya yarım kapılarla donatılmamış olan bir hemzemin geçit üzerinde veya hemen önce. Ancak, Akit Taraflar veya bunların kuruluşları, karayolu trafiğinin, taşıtlara devam etmeleri için veren bir olumlu işareti içeren trafik ışığı işaretleri ile düzenlendiği bir hemzemin geçitte bu tür sollamalara izin vermekte serbesttir.

9. Bir taşıt, bu sollamayı yaya geçidinde bir yaya bulunması halinde derhal durmasına izin verecek kadar düşük bir hızda yapması dışında taşıt yolunda işaretlenmiş veya işaret ile belirtilen bir yaya geçidine yaklaşmakta olan veya geçitten hemen önce durmuş olan başka bir taşıtı sollamayacaktır. Bu bentte yeralan hiç bir şey, Akit Tarafları veya bunların kuruluşlarını, bir yaya geçidine olan belirli bir mesafede sollama yapmayı yasaklamaktan veya böyle bir yaya geçidinden hemen önce durmuş olan başka bir taşıtı sollamaya hazırlanan bir taşıtın sürücüsü için daha sıkı şartlar uygulamaktan alıkoyduğu şeklinde yorumlanmayacaktır.

10. Kendisini izleyen bir sürücünün sollamak istediğini farkeden bir sürücü, bu Sözleşmenin 16. Maddesinin 1 (b) bendinde öngörülen durum dışında trafiğin yönüne uygun olan taşıt yolunun kenarına yakın seyredecek ve hızlanmayacaktır. Karşı yönden gelen trafiğin yoğunluğu ile birlikte taşıt yolunun darlığı, profili veya durumu nedeniyle yavaş veya hacimli olan veya bir hız sınırına uyması gereken bir taşıtın kolaylıkla ve emniyetle sollanması mümkün değilse bu taşıtın sürücüsü, kendisini izleyen taşıtların sollaması için yavaşlayacak ve gerektiği takdirde mümkün olan en kısa süre içinde kenara çekilecektir.

11. (a) Akit Taraflar veya bunların kuruluşları, tek yönlü taşıt yollarında ve meskun
alanlarda en az iki şeridin, meskun alanlar dışında da üç şeridin aynı yöndeki trafiğe tahsis edilmiş ve uzunlamasına işaretlerle belirtilmiş olduğu iki yönlü taşıt yollarında, şeritlerin değiştirilmesi olasılığı konusunda yeterli kısıtlamalar bulunması koşulu ile:

(i) Bir şeritte bulunan taşıtların, trafiğin istikametine uygun olan tarafta öteki şeritteki taşıtları geçmelerine izin verebilir ve

(ii) Bu Sözleşme´nin 10. Maddesinin 3. Bendi hükümlerinin uygulanmamasına karar verebilir.

(b) Bu bendin (a) fıkrasında belirtilen durumda bu Maddenin 9. Bendi hükümleri saklı kalmak üzere öngörülen sürüş biçiminin, bu Sözleşme kapsamında bir sollama olduğu kabul edilmez.

MADDE 12
Karşı Yönden Gelen Araçların Geçilmesi

1. Bir sürücü, karşı yönden gelen araçların yanından geçerken yanda yeterli mesafe bırakacak ve gerektiği taktirde trafiğin istikametine uygun olarak taşıt yolunun kenarına yaklaşacaktır. Bunu yaparken ilerlemesinin bir engel veya başka karayolu kullanıcılarının varlığı nedeniyle engellendiğini görmesi durumunda yavaşlayacak ve gerektiği taktirde durarak karşıdan gelen karayolu kullanıcı veya kullanıcılarının geçmesine izin verecektir.

2. Karşı yönden gelen taşıtların geçmesinin imkansız veya güç olduğu dağ yollarında veya dağ yollarına benzeyen dik yollarda taşıtların hızı ve konumu dikkate alındığında yokuş çıkmakta olan taşıtın önünde bir cep olması ve tırmanmakta olan bu taşıtın bu cebe yanaşması durumunda iki taşıttan birinin geri gitmesini önleyecek şekilde taşıtların karayolunun bir kenarına yanaşabilmesini sağlayacak şekilde cep düzenlemeleri bulunması dışında yokuş aşağı gitmekte olan taşıtın sürücüsü, tırmanmakta olan bir taşıtın geçmesine izin vermek için yolun kenarına yanaşacaktır. Geçmek üzere olan iki veya daha fazla taşıtın, geçişi mümkün kılmak için geri gitmek zorunda olması halinde bu manevra, yokuş yukarı tırmanmakta olan taşıtın sürücüsü tarafından açıkça daha kolay yapılabilecek olması dışında yokuş aşağı gitmekte olan taşıtın sürücüsü tarafından yapılacaktır. Ancak, Akit Taraflar veya bunların kuruluşları, belirli taşıtlar veya belirli karayolları veya karayolu kesimleri için, bu bentte belirtilenlerden farklı olan özel kurallar uygulayabilirler.

MADDE 13
Hız ve araçlar arasındaki mesafe

1. Her taşıt sürücüsü, taşıtını gerekli ve uygun dikkati gösterebilecek ve her zaman kendisinden beklenen bütün manevraları yapabilecek şekilde kontrol altında tutacaktır. Taşıtının hızını ayarlarken, kendi görüş mesafesi içinde ve her türlü öngörülebilir engelden önce taşıtını durdurabilmek için koşullara, özellikle arazinin mevkisine, karayolunun durumuna, taşıtının durumuna ve yüküne, hava koşullarına ve trafiğin yoğunluğuna devamlı olarak dikkat edecektir. Koşullar gerektirdiğinde, özellikle görüş mesafesi yeterli olmadığında yavaşlayacak ve gerektiğinde duracaktır.

2. İç mevzuatta, bütün karayolları için azami hız limitleri belirtilecektir. İç mevzuat ayrıca özellikle ağırlıkları veya yükleri nedeniyle belirli bir tehlike oluşturan belirli sınıflardaki taşıtlara uygulanacak özel hız sınırlarını belirleyecektir. İç mevzuat, bazı sürücü sınıfları, özellikle yeni sürücler için benzeri hükümler içerebilir.

3. 2. Bendin ilk bendinde belirtilen hükümler, 34. Maddenin 2. Bendinde belirtilen öncelikli taşıtların veya iç mevzuatta bu şekilde muamele gören taşıtların sürücülerine uygulanmayabilir.

4. Hiç bir sürücü, haklı bir neden yokken anormal şekilde yavaş giderek öteki taşıtların normal ilerlemesini engellemeyecektir.

5. Başka bir taşıtın arkasında seyretmekte olan bir taşıtın sürücüsü, öndeki taşıtın aniden yavaşlaması veya durması halinde çarpışmayı önlemek için yeterli mesafe bırakacaktır.

6. Meskun alanların dışında sollamanın kolaylaştırılması için 3,500 kg´nin üzerinde izin verilen azami ağırlığa sahip olan taşıtlar veya taşıt kombinasyonlarının sürücüleri, solluyor veya sollamaya hazırlanıyor olmaları dışında kendilerini sollamakta olan öteki taşıtların tehlikesiz bir şekilde sollanan taşıtın önündeki boşluğa geçebilmeleri için önlerindeki motor tahrikli taşıtlarla aralarında uygun mesafe bırakacaklardır. Ancak, bu hüküm, sollamanın yasak olduğu durumlarda veya trafiğin çok yoğun olması halinde uygulanmaz. Ayrıca:

(a) Yetkili makamlar, belirli sınıflardaki taşıtları bu hükümden muaf tutabilirler veya ilgili istikametteki trafiğe iki şeridin tahsis edilmiş olduğu karayolları üzerinde uygulamayabilirler;

(b) Akit Taraflar veya bunların kuruluşları, ilgili taşıt özellikleri konusunda bu bentte verilenlerden farklı rakamlar öngörebilirler.

MADDE 14
Manevralara ilişkin genel şartlar

1. Parkedilmiş taşıtların bulunduğu bir sıradan çıkmak veya girmek, taşıt yolu üzerinde sağa veya sola geçmek veya başka bir karayoluna veya bu karayoluna bitişik bir mülke girmek için sağa veya sola dönmek gibi bir manevra yapmak isteyen bir sürücü, ilk olarak bunu, arkasında veya önünde seyretmekte veya kendisini geçmek üzere olan öteki karayolu kullanıcılarını tehlikye atma riski olmadan ve onların konumlarını, istikametlerini ve hızlarını dikkate alarak yapabileceğinden emin olmalıdır.

2. U dönüşü yapmak isteyen herhangi bir sürücü öncelikle bunu yapmadan U dönüşü yaparken diğer sürücüleri tehlikeye atmayacağından veya onları engellemeyeceğinden emin olmalıdır.

3. Sürücü, dönmeden veya yana doğru hareketi gerektiren bir manevra yapmadan önce, taşıtındaki sinyal lambası veya lambaları ile veya bu olmadığı taktirde mümkünse kolu ile uygun bir işaret vererek niyeti konusunda açık ve yeterli uyarıda bulunacaktır. Sinyal lambası veya lambaları ile verilen uyarının verilmesine, manevra boyunca devam edilecek ve manevra tamamlandığında son verilecektir.

MADDE 15
Düzenli toplu taşım araçlarıyla ilgili özel uygulamalar

İç mevzuatın, meskun mahallerde, toplu taşım araçlarının hareketinin kolaylaştırılması için öteki taşıtların sürücülerinin, bu Sözleşme´nin 17. Maddesinin 1. Bendi hükümlerine tabi olarak toplu taşım araçlarının işaretli otobüs duraklarından hareket etmek için gerekli manevrayı yapabilmeleri için yavaşlamalarını veya gerektiği taktirde durmalarını öngörmesi tavsiye edilmektedir. Akit Taraflar veya bunların kuruluşları tarafından bu şekilde belirlenen hükümler, hiç bir şekilde toplu ulaşım araçlarının sürücülerinin, hareket etme niyetleri konusunda sinyal lambaları ile uyarıda bulunduktan sonra bir kaza riskinden kaçınmak için gerekli önlemleri alma konusundaki görevlerini etkilemez.

MADDE 16
Yön değiştirme

1. Bu Sözleşme´nin 14. Maddesinin 1. Bendi ve 14. Maddesi hükümleri saklı kalmak üzere bir sürücü, başka bir karayoluna veya karayoluna bitişik bir mülke girmek amacıyla sağa veya sola dönmeden önce:

(a) Trafiğin istikametine uygun tarafta dönmek istediği takdirde, taşıt yolunun bu istikametteki kenarına mümkün olduğu ölçüde yanaşarak mümkün olduğu kadar dar bir dönüş yapacaktır;

(b) Öteki tarafa dönmek istiyorsa ve Akit Tarafların veya bunların kuruluşlarının bisikletler ve mopedler için uygulamaya koyabileceği öteki hükümlere tabi olarak, iki yönlü bir taşıt yolu olması halinde taşıt yolunun merkez hattına veya tek yönlü bir taşıt yolu ise trafiğin istikametine uygun olan tarafın karşı tarafındaki kenara mümkün olduğu ölçüde yaklaşacak ve başka bir iki yönlü karayoluna girmek istediği taktirde, trafiğin istikametine uygun olan tarafta sözkonusu öteki karayolunun taşıt yoluna girecek şekilde dönüşünü yapacaktır.

2. Bu Sözleşme´nin yayalara ilişkin 21. Maddesinin hükümleri saklı kalmak üzere sürücü, yönünü değiştirirken terketmeye hazırlandığı taşıt yolu üzerinde karşı istikametten gelen taşıtların ve girmek üzere olduğu taşıt yolunu kesen bisiklet yolları üzerinde bulunan bisikletlerin ve mopedlerin geçmesine izin verecektir.

MADDE 17
Yavaşlama

1. Güvenlik dolayısıyla yapılması gerekli olmadıkça hiç bir sürücü ani fren yapmayacaktır.

2. Önemli ölçüde yavaşlama niyetinde olan her sürücü, yavaşlamasının ani bir tehlikeden kaynaklanması dışında ilk olarak bunu, öteki sürücüleri tehlikeye atmadan veya gereksiz şekilde rahatsız etmeden yapabileceğinden emin olmalıdır. Ayrıca, kendisini izleyen hiç bir taşıt olmadığından veya izleyen taşıtın çok geride olduğundan emin olması dışında kolu ile uygun bir işaret yaparak niyeti konusunda açık ve zamanında uyarıda bulunacaktır. Ancak, bu hüküm, yavaşlama uyarısının, bu Sözleşme´nin 5. Ekinin 31. Bendinde belirtilen taşıtın stop lambaları ile verilmişse uygulanmaz.

MADDE 18
Kavşaklar ve yol verme zorunluluğu

1. Kavşağa yaklaşmakta olan her sürücü bölgesel şartların gerektirdiği ilave dikkati gösterecektir. Taşıtların sürücüleri, özellikle geçiş üstünlüğüne sahip olan taşıtlara izin vermek için durabilecek bir hızda seyredeceklerdir.

2. Bir patikadan veya toprak yoldan patika veya toprak olmayan bir yola çıkmakta olan her sürücü, bu yol üzerinde hareket etmekte olan taşıtlara yol verecektir. Bu Madde amaçları için "patika" ve "toprak yol" terimleri iç mevzuatta tanımlanabilir.

3. Bitişik bir mülkten bir karayoluna çıkmakta olan her sürücü, bu karayolu üzerinde hareket etmekte olan taşıtlara yol verecektir.

4. Bu Maddenin 7. Bendi hükümlerine tabi olarak:

(a) Trafiğin sağdan aktığı Devletlerde, bir taşıtın sürücüsü, bu Maddenin 2. Bendinde ve bu
Sözleşme´nin 25. Maddesinin 2. ve 4. Bentlerinde belirtilenler dışındaki kavşaklarda sağından yaklaşmakta olan taşıtlara yol verecektir;

(b) Trafiğin soldan aktığı Akit Taraflar veya bunların kuruluşları, kavşaklarındaki geçiş hakkını uygun gördükleri şekilde düzenlemekte serbesttir.

5. Bir sürücü, trafik ışık işaretlerinin bunu yapmasına izin vermesi durumunda bile trafiğin muhtemelen kavşakta durmak zorunda bırakacak ve bunun sonucunda trafiği engellemesine yolaçacak kadar yoğun olması halinde kavşağa girmeyecektir.

6. Trafiğin, ışıklı trafik işaretleriyle düzenlendiği bir kavşağa girmiş olan bir sürücü, bunun, açık yönde hareket etmekte olan öteki karayolu kullanıcılarının ilerlemesini engellememesi koşulu ile ilerlemek istediği istikamette yolun açılmasını beklemeden kavşaktan geçebilir.

7. Ray üzerinde hareket etmeyen taşıtların sürücüleri, ray üzerinde hareket eden taşıtlara yol verecektir.

MADDE 19
Hemzemin geçitler

Karayolu kullanıcıları, hemzemin geçitlere yaklaşırken ve geçerken özel bir dikkat göstereceklerdir. Özellikle:

(a) Her taşıt sürücüsü, aracını orta hızda aracını sürecektir;
(b) Bir ışıklı işaret veya sesli işaretle verilen durma talimatına uyma yükümlülüğü saklı kalmak
üzere hiç bir karayolu kullanıcısı, kapıların veya yarım kapıların yolun karşısında bulunduğu veya yolun karşısına yerleştirilmekte olduğu veya yarım kapıların kaldırılmakta olduğu bir hemzemin geçide girmeyecektir.

(c) Bir hemzemin geçitte kapı, yarım kapı veya ışıklı işaretler bulunmaması halinde hiç bir karayolu kullanıcısı, ray üzerinde hareket eden hiç bir taşıtın yaklaşmadığından emin olmadıkça buraya girmeyecektir.

(d) Hiç bir sürücü, ilk olarak bu hemzemin geçit üzerinde durmak zorunda kalmayacağından emin olmadan buraya girmeyecektir.

(e) Hiç bir karayolu kullanıcısı bir hemzemin geçidi geçerken oyalanmayacaktır. Bir taşıtın durmak zorunda kalması halinde sürücüsü, bunu rayın dışına çıkarmak için gayret gösterecek ve bunu yapamadığı taktirde ray üzerinde hareket eden taşıtların sürücülerinin tehlike konusunda zamanında uyarılmalarını sağlamak için derhal elinden gelen her şeyi yapacaktır.

MADDE 20
Yayalar için geçerli kurallar

1. Akit Taraflar ya da onların kuruluşları, taşıt yolu üzerindeki yaya trafiğinin tehlike yarattığı ya da araç trafiğini engellediği durumlar haricinde kalan durumlarda bu Maddedeki hükümleri uygulamamakta serbesttir.

2. Taşıt yolunun kenarında kaldırım (yaya yolu) ya da yayalar için uygun kenarlar olması durumunda yayalar bunları kullanacaktır. Bununla birlikte gerekli önlemleri aldıklarında:

(a) diğer yayaların kaldırımda (yaya yolu) yürüyüşüne engel olabilecek hacimli nesneleri iten ya da taşıyan yayalar taşıt yolunu kullanabilirler;

(b) bir kişi tarafından yönlendirilen veya bir kafile oluşturan yaya grupları taşıt yolunu kullanabilir.

3. Kaldırımları (yaya yolu) veya yükseltileri kullanmanın mümkün olmaması durumunda ya da bu gibi yerlerin olmaması durumunda yayalar taşıt yolunu kullanabilirler; bisiklet yolunun olduğu ve trafik yoğunluğunun da izin verdiği durumlarda bisiklet yolunda yürüyebilirler ancak bunu yaparken bisiklet ya da moped trafiğini engellememelidirler.

4. Bu Maddenin 2. Ve 3. Paragrafları uyarınca taşıt yolunu kullanan yayalar taşıt yolunun mümkün olduğunca kenarında yürümelidirler.

5. İç mevzuatın aşağıdakileri sağlaması önerilir: taşıt yolunda yürüyen yayalar, bu kendilerini tehlikeye atmadığı sürece yolun, trafiğin akış istikametinin zıttı istikamette olan tarafında yürümelidirler. Ancak, bisiklet, moped veya motorsiklet iten ya da başlarında kendilerinden sorumlu bir kişi tarafından yöndirilen veya bir kafile oluşturan gruplar her halükarda yolun, trafiğin akış istikametine paralel istikamette olan tarafında yürümelidir.Taşıt yolunda yürüyen yayalar, kafile oluşturmadıkları taktirde geceleri veya görüş mesafesinin az olduğu zamanlarda, ya da gündüzleri, araç trafik yoğunluğunun öyle gerektirdiği durumlarda mümkün olduğunca tek sıra halinde yürüyeceklerdir.

6. (a) bir taşıt yolunda karşıdan karşıya geçmek isteyen yayalar, yeterli dikkat göstermeden
yola adım atmayacaklardır; yakınlarda bir tane olması durumunda yaya geçidini kullanacaklardır.

(b) işaretle gösterilmiş ya da taşıt yolunun üstüne çizgilerle belirtilmiş bir yaya geçidinden geçmek için:

(i) eğer yaya geçidinde yayalar için ışık varsa, yayalar bu ışıklara riayet edeceklerdir;

(ii) eğer yaya geçidinde böyle bir ışık yoksa ve araç trafiği trafik ışıkları veya yetkili bir memur tarafından düzenleniyorsa, yayalar, trafik ışıklarının ya da yetkili memurun araçların geçebileceğini belirttiği durumlarda taşıt yoluna adım atmayacaklardır;

(iii) diğer yaya geçitlerinde yayalar, yaklaşmakta olan araçların uzaklığını ve hızını hesaba katmadan taşıt yoluna adım atmayacaklardır.

(c) yayalar taşıt yolunu işaretle gösterilmiş ya da taşıt yolunun üstüne çizgilerle belirtilmiş bir yaya geçidi dışındaki yerlerden geçmek için önce araç trafiğine engel olmadıklarına kanaat getirmeli ve daha sonra yola adım atmalıdır.

(d) bir kez taşıt yoluna adım attıktan sonra yayalar gereksiz uzunlukta bir yol takip etmeyecekler ve taşıt yolunda gereksizce beklemeyecek ya da durmayacaklardır.

7. Ancak, Akit Taraflar ve kuruluşları taşıt yolundan geçen yayalarla ilgili daha katı zorunluluklar kabul edebilirler.

MADDE 21
Sürücülerin yayalara karşı davranışları

1. Tüm sürücüler, yayaların hayatını tehlikeye atabilecek davranışlardan uzak durmalıdır.

2. Bu Sözleşme´nin Madde 7, paragraf 1; Madde 11, paragraf 9 ve Madde 13, paragraf 1´deki hükümleri saklı kalmak üzere taşıt yolu üzerinde işaretle gösterilmiş ya da taşıt yolunun üstüne çizgilerle belirtilmiş bir yaya geçidi olan yerlerde:

(a) eğer araç trafiği o yaya geçidinde trafik ışıklarıyla veya yetkili bir memur tarafından düzenleniyorsa, geçmesi yasak olan sürücüler yaya geçidine veya geçiş çizgilerine kısa bir mesafe kala durmalıdırlar. Geçmelerine izin verildiğinde de geçide adım atmış olan yayaları engellememeli veya yollarını tıkamamalıdırlar; yeni döndükleri yolun girişinde yaya geçidi olan sürücüler, geçitten yavaşça geçmeli ve gerekliyse tamamen durup halen geçmekte olan ya da geçmeye hazırlanan yayalara yol vermelidirler;

(b) eğer araç trafiği o yaya geçidinde trafik ışıklarıyla veya yetkili bir memur tarafından düzenlenmiyorsa, sürücüler yaya geçidine, geçidi kullanmakta olan ya da kullanmaya hazırlanan yayaların hayatını tehlikeye atmayacak kadar düşük bir süratte yaklaşmalıdırlar. Gerekirse tamamen durup halen geçmekte olan ya da geçmeye hazırlanan yayalara yol vermelidirler;

3. Bu Maddenin hiçbir hükmü, Akit Tarafları ve onların kuruluşlarını aşağıdakileri yapmaktan alıkoyduğu şeklinde yorumlanamaz:

Bu Sözleşme´nin 20. Maddesinde belirlenen şartlara göre taşıt yolu üzerinde işaretle gösterilmiş ya da taşıt yolunun üstüne çizgilerle belirtilmiş bir yaya geçidinin yayalar tarafından kullanılmakta veya kullanılmak üzere olduğu bütün durumlarda taşıtların sürücülerinin durmalarını zorunlu kılmak,

O noktada bir taşıt yolu üzerinde işaretle gösterilmiş ya da taşıt yolunun üstüne çizgilerle belirtilmiş bir yaya geçidi olmadığı halde bir kavşakta veya kavşağın çok yakınındaki taşıt yolunu geçmekte olan yayaların geçişini engellemelerini yasaklamak.

4. Durak olduğu belirlenmiş bir yerde önündeki toplu taşım aracını trafiğin akışına uygun şekilde geçmeye niyetlenen sürücüler yavaşlamalı ve gerekirse yolcuların araca binip inebilmeleri için tamamen durmalıdırlar.

MADDE 22
Taşıt yolu üzerindeki refüjler

Bu Sözleşme´nin 10. Maddesindeki hükümler saklı kalmak üzere bir sürücü, aşağıdaki durumlar haricinde, üzerinde seyahat etmekte olduğu karayolundaki refüj, direk ve diğer donanımların solundan ya da sağından geçebilir:

(a) refüj, direk ya da diğer donanımların ne tarafından geçileceği bir işaretle belirtilmişse;

(b) refüj, direk ya da diğer donanımların iki yönlü bir taşıt yolunun ortasında olması durumunda sürücü bu refüj, direk ya da diğer donanımların trafiğin akış yönüne uygun tarafından geçmelidir.

MADDE 23
Durma ve park etme

1. Meskun yerler dışında kalan alanlarda duran veya park eden araçlar ve duran hayvanlar mümkün olduğunca taşıt yolu dışındaki yerlerde bırakılmalıdır. Meskun mahaller içinde ve dışında, bunlar, bisiklet yolu, kaldırım ya da yaya trafiği için özel olarak sağlanan yol kenarı gibi yerlerde yürürlükteki iç mevzuat uygun görmedikçe bırakılmamalıdır.

2. (a) Duran veya park etmiş araçlar ve duran hayvanlar taşıt yolunun mümkün olduğunca
kenarında bırakılmalıdır. Sürücüler araçlarını taşıt yolunda trafiğin kendilerine göre akan kısmı haricinde kalan yerlerde bırakmamalıdırlar. Bununla birlikte, yolun diğer tarafında bekleme veya park yapmaya, taşıt yolunda trafiğin kendilerine göre akan kısmında demiryolu olmasından dolayı mümkün olmadığı durumlarda izin verilebilir. Bundan başka, Akit Taraflar ve kuruluşları:

(i) yolun herhangi bir tarafında bekleme ya da park yapma yasağını uygulamaktan bazı koşullarda örneğin, trafiğin akış istikametine göre uygun olan tarafta park yapmak yol işaretleriyle yasaklandığında kaçınabilirler.

(ii) tek yönlü taşıt yollarında, trafiğin akış istikametine göre uygun olan tarafta bekleme ve park yapmaya ilave olarak veya bunun yerine yolun karşı tarafına bekleme ve park yapabilme izni verebilir;

(iii) taşıt yolunun ortasında özel olarak işaretlenmiş yarlerde bekleme ve park yapabilme izni verebilir;

(b) iç mevzuatin aksini belirttiği durumların dışında, iki tekerlekli bisikletler, iki tekerlekli mopedler ve iki tekerlekli sepetsiz motorsikletler dışında kalan araçlar taşıt yolunda birbirlerine paralel şekilde parketmeyeceklerdir. Bölgenin yerleşiminin aksi bir düzenlemeye izin vermesi halinde bekleme ya da park yapan araçlar taşıt yolunun kenarına paralel olarak konumlandırılacaklardır.

3. (a) bir aracın taşıt yolunun şu kesimlerinde park ya da bekleme yapması yasaktır:

(i) yaya geçitlerinde, bisikletler için olan geçitlerde ve hemzemin geçitlerde;

(ii) bir yoldaki tramvay ve demiryolu hatları üzerinde ya da bu hatlara bu araçların geçişini engelleyecek derecede yakın bir yere, ayrıca, Akit Taraflar ve kuruluşlarının aksini bildirme ihtimaline tabi olarak kaldırımlara ve bisiklet yollarına;

(b) bir aracın park ya da bekleme yapması durumunda tehlike yaratabileceği bir yerde park ya da bekleme yapması yasaktır, özellikle:

(i) özel olarak belirtilen bazı yerler dışında, üstgeçit altına ve tünel içlerine;

(ii) taşıt yolu üstünde, yokuşların tepesinin yakınında ve ilgili karayolu kesimi
üzerindeki taşıtların hızları dikkate alınarak güvenle sollama yapılmayacak kadar görüş alanının zayıf olduğu virajlarda,

(iii) bu bendin (b) (ii) fıkrasının uygulanmadığı, ancak işaret ve taşıt arasındaki taşıt
yolunun genişliğinin 3 metreden az olduğu ve aynı yandan bu işarete yaklaşmakta olan taşıtların bunu geçmesinin yasak olduğu uzunlamasına bir yol işaretinin yanındaki bir taşıt yolu üzerinde;

(iv) aracın yolu kullanan diğer kişilerin yol işaretlerini ve trafik ışıklarını görmelerini engelleyeceği her yer;

(v) yavaş giden araçlar için bir levha ile belirtilen ilave bir şerit üzerinde;

(c) Bir aracın taşıt yolu üzerinde park etmesi aşağıdaki yerlerde yasaktır:

(i) hemzemin geçitlere, kavşaklara ve otobüs, troleybüs ve ray üzerinde hareket eden araç duraklarına yaklaşırken iç mevzuatta öngörülen mesafeler içinde;

(ii) bina araç giriş alanlarının önünde;

(iii) park edilen bir araç, düzgün olarak park etmiş bir başka araca ulaşılmasını ya da böyle bir aracın çıkışını kapatacak tüm yerlerde;

(iv) üç taşıt yollu yolların orta taşıt yolunda ve yerleşim alanları dışında olan ve uygun işaretlerle öncelikli oldukları işaretlenen araç yollarında.

4. Bir sürücü kendi aracından ya da hayvanlarından herhangi bir kazayı önlemek ve bir motorlu taşıt sözkonusu ise izinsiz kullanımını önlemek için gerekli tüm önlemleri almadan ayrılmamalıdır.

5. İç mevzuatın şu koşulların yerine getirilmesini sağlaması tavsiye edilmektedir:

iki tekerlekli moped veya iki tekerlekli sepetsiz motorsiklet dışında kalan her motor tahrikli taşıt ve çekicili ya da çekicisiz tüm römorklar, aşağıdaki durumlarda yerleşim alanları dışında bir taşıt yolunda hareket etmeden durduklarında aracın en uygun yerine yerleştirilmiş en azından bir adet uygun donanım vasıtasıyla onlara doğru yaklaşan sürücülere yeterli bir mesafeden yeterli erken uyarı vermelidirler:

(a) eğer araç gece vakti taşıt yolunda yaklaşan araç sürücülerinin bu aracın kendisinin oluşturduğu engelin farkına varamayacakları bir şekilde hareket etmeden duruyorsa;

(b) eğer sürücü, diğer durumlarda aracını bekleme yapmanın yasak olduğu bir yerde durdurmak zorunda kalmışsa.

6. Bu Maddedeki hiç bir hüküm, Akit Taraflar ve kuruluşlarının, park etme ve bekleme yapmayla ilgili diğer yasaklamalar uygulamasını engellediği şeklinde yorumlanamaz.

MADDE 24
Kapıların açılması

Bir aracın kapısını açmak, açık bırakmak veya bir araçtan, yolu kullanan diğer kişilerin hayatını tehlikeye atmayacak bir şekilde inildiğinden emin olmaksızın inmek yasaktır.

MADDE 25
Otoyol ve benzeri yollar

1. Otoyollarda ve iç mevzuatta belirtildiği takdirde, otoyollara özel giriş ve otoyollardan çıkış yollarında:

(a) yolun kullanımı yayalara, hayvanlara, bisikletlere, motorsiklet olarak kabul görmeyen mopedlere ve tasarımları nedeniyle düz bir yolda iç mevzuatta belirtilen hıza ulaşamayan motorlu taşıt ve onların römorklarına yasaktır;

(b) şu hususlar sürücülere yasaklanmıştır:

(i) araçlarını belirlenmiş park yerleri dışındaki yerlerde bekletmek veya park etmek. Eğer bir araç durmak zorunda kalmışsa sürücüsü aracı taşıt yolundan ve kenarından uzaklaştırmaya çalışmalı ve eğer bunu yapamayacak bir durumda ise, aracın varlığını yaklaşan sürücülere belli bir uzaklıktan zamanında bildirerek onları uyarmalıdır;

(ii) U-dönüşü yapmak, geri geri gitmek ve iki taşıt yolunu bağlayan geçiş yerleri dahil olmak üzere yolun ortasındaki bölme şeridinin üzerinden gitmek..

2. Otoyola giren sürücüler, otoyolda gitmekte olan araçlara yol vereceklerdir. Eğer bir hızlanma şeridi var ise, bu sürücüler onu kullanacaklardır.

3. Otoyoldan ayrılan bir araç, otoyol çıkışına uygun olan trafik şeridine zamanında geçecek ve eğer varsa, olabildiğince çabuk olarak hız azaltma şeridine girecektir.

4. Bu Maddenin 1, 2, ve 3 numaralı paragraflarının uygulanabilmesi için, motorlu taşıt trafiği için ayrılmış ve böyle olduğu tam olarak belirtilmiş ve çevredeki alanlardan giriş ve çıkışı olmayan diğer yollar otoyol muamelesi göreceklerdir.

MADDE 25 iki
Özel yol işaretleriyle belirtilen tüneller için özel düzenlemeler

Özel yol işaretleriyle belirtilen tünellerin içinde şu kurallar geçerli olacaktır:

1. Tüm sürücülerin:

(a) geri dönüş yapması

(b) U-dönüşü yapması

(c) aracı durma ya da park için ayrılmış yerler dışında durdurması ya da park etmesi yasaktır.

2. Tünel aydınlatılmış bile olsa, tüm sürücüler uzun ya da kısa farlarını yakmalıdır.

3. Uzun süreli bir durma anında sürücü motoru durdurmalıdır.

MADDE 26
Kafile halindeki kişiler ve özürlü kişilerle ilgili özel kurallar

1. Yolu kullananların askeri kolları, başlarında sorumlu bir kişiyle yürüyen okul çocuklarının sıralarını ve diğer kafileleri engellemeleri yasaktır.

2. Kendilerinin fizik gücüyle ilerleyen hasta sandalyelerindeki özürlü kişiler ya da yürüyüş hızında hareket eden tekerlekli sandalyedeki özürlüler kaldırımları (yaya yolu) ve uygun yol kenarlarını kullanabilirler.

MADDE 27
Bisiklet, moped ve motorsiklet sürücüleri içi özel kurallar

1. Bu Sözleşme´nin 10. Madde 3. paragrafındaki hükümlere rağmen Akit Taraflar ve kuruluşları, bisiklet sürücülerinin yanyana iki ya da daha fazla sıra halinde gitmelerini yasaklamayabilirler.

2. Bisiklet sürücülerinin bisikletlerini, gidonlarını en az bir elleriyle tutmadan sürmeleri, başka bir araç tarafından çekilmelerine veya taşınmalarına izin vermeleri, kendilerinin sürüşünü engelleyecek ya da yolu kullanan diğer kişilerin hayatlarını tehlikeye atacak olan bisikletleriyle başka nesneleri çekmeleri ya da itmeleri yasaklanmıştır. Aynı hükümler moped ve motorsiklet sürücüleri için de geçerlidir. Ancak, ilave olarak bu Sözleşme´nin 14. Madde, 3.paragrafında belirtilen manevrayı bildirmeleri dışında gidonları her zaman iki elleriyle tutacaklardır.

3. Bisiklet ve moped sürücülerinin araçlarında yolcu taşımaları yasaktır. Ancak Akit Taraflar ve kuruluşları bu hükümle ilgili istisnaları kabul edebilir ve özellikle araca takılabilecek ilave koltuk ya da koltuklarla yolcu taşınmasını onaylayabilir. Motorsiklet sürücülerinin eğer varsa yandaki sepet ve varsa arkadaki ilave koltuk (yastık) haricinde yolcu taşımalarına izin verilmez.

4. Akit Taraflar ve kuruluşları, bisiklet yollarının varolduğu yerlerde bisikletlerin taşıt yolunun diğer kısımlarını kullanmalarını yasaklayabilir. Aynı şartlar altında moped sürücülerinin bisiklet yolunu kullanmasına izin verebilirler ve uygun gördükleri taktirde taşıt yolunun geri kalanını kullanmalarını yasaklayabilirler.

MADDE 28
Sesli ve ışıklı uyarılar

1. Sesli uyarı cihazları sadece:

(a) bir kazayı önlemek için gerekli uyarının yapılması;

(b) yerleşim alanları dışında istendiğinde bir sürücüyü çok kısa bir süre içinde sollanacağı konusunda uyarmak için kullanılmalıdır.

Sesli uyarı cihazlarının çıkarttığı sesler gereğinden fazla uzun olmamalıdır.

2. Motorlu taşıt sürücüleri, havanın kararması ve şafak sökümü arasında sesli uyarı cihazları yerine bu Sözleşme´nin 32. Madde 3. paragrafında belirtilen ışıklı uyarı cihazlarını kullanabilir. O anki geçerli olan şartlarda böyle davranmak daha uygun olacak ise, bunu bu Maddenin 1 (b) paragrafında belirtilen sebepler için de kullanabilirler.

3. Akit Taraflar ve kuruluşları, ışıklı uyarı cihazlarının bu Maddenin 1 (b) paragrafında belirtilen amaç dahilinde yerleşim merkezleri içinde de kullanılması için izin verebilirler.

MADDE 29
Ray üzerinde ilerleyen araçlar

1. Demiryolunun taşıt yolundan geçtiği heryerde yolu kullanan herkes, yaklaşmakta olan bir tramvayın ya da rayda ilerleyen başka bir aracın geçebilmesi için rayları mümkün olduğunca çabuk bir şekilde boşaltmalıdır.

2. Akit Taraflar ve kuruluşları, ray üzerinde ilerleyen araçların normal yol üzerindeki hareketleri ve bu tip araçların geçişi veya diğer araçlarca geçilmesiyle ilgili olarak bu Bölümde konulmuş olanlardan daha farklı bazı özel kurallar benimseyebilir. Ancak, Akit Taraflar ve kuruluşları bu Sözleşme´nin 18. Madde 7. Paragrafındaki hükümlerle çelişecek bazı hükümleri kabul edemezler.
 

MADDE 30
Araçların yüklenmesi

1. Bir taşıt için izin verilen maksimum ağırlığın belirlenmesi durumunda aracın tam yüklü ağırlığı, hiç bir zaman aracın izin verilen maksimum ağırlığını geçemez.

2. Bir aracın üstündüki yükler, aşağıdaki durumların önlenmesi için düzenlenmeli ve gerekirse istif edilmelidir:

(a) özellikle yola düşerek ya da yolda sürüklenerek insanların hayatını tehlikeye atmaları ya da kamu malına ya da özel mülke zarar vermeleri;

(b) sürücünün görüşünün engellenmesi veya aracın dengesinin bozulması veya aracın kullanılmasını zorlaştırması;

(c) gürültüye sebebiyet vermesi, duman çıkartması, ya da önüne geçilebilecek diğer her türlü rahatsızlığa yolaçması;

(d) bu Sözleşme´nin 14. Madde 3. Paragrafı veya 17. madde 2. Paragrafı uyarınca elle verilen işaretler veya bu Sözleşme ya da iç mevzuat uyarınca taşıtın donatılması gereken tescil Devletinin ayırdedici işareti ve plakanın ve stop lambaları ve sinyal lambaları, reflektörler dahil olmak üzere lambaların görünmesinin engellenmesi.

3. Yükün güvenliğini sağlamak ve yükü korumak amaçlı kullanılan kablo, zincir, örtü gibi tüm aksesuarlar yükün çevresinden sıkıca geçirilmeli ve sağlamca sabitlenmelidir. Yükü koruyan tüm aksesuarlar, bu Maddenin 2. Paragrafında belirlenen yükümlülükleri yerine getirmelidir.

4. Aracın ön, arka ve yan taraflarından dışarı doğru taşan yükler, diğer araç sürücülerinin bu yüklerin çıkıntı yaptığını farkedemeyebilecekleri her durumda açıkça işaretlenmelidir; böyle bir işaretleme için geceleri aracın ön tarafında beyaz bir ışık ve beyaz bir yansıtıcı donanım, aracın arka tarafında da kırmızı bir ışık ve yine aynı renkte yansıtıcı bir donanım kullanılmalıdır. Özellikle motor gücüyle çalışan araçlarda:

(a) aracın önünden ya da arkasından 1 metreden fazla çıkıntı yapan yükler herzaman işaretlenmelidir.

(b) aracın dış kenarına doğru yanlardan çıkıntı yapan yüklerin yan dış kenarının aracın ön konum (yan) farından 0.40 m daha geniş olması durumunda bu yükler geceleri ön taraflarından, ve aracın dış kenarına doğru yanlardan çıkıntı yapan yüklerin yan dış kenarının aracın arka konum (yan) farlarından 0.40 m daha geniş olması durumunda da bu yükler geceleri arka taraflarından aynı şekilde işaretleneceklerdir.

5. Bu maddenin 4. Paragrafının hiçbir kısmı Akit Taraflar ve kuruluşlarının daha önce bahsi geçen 4. Paragraftaki yük taşmalarını yasaklama, kısıtlama ya da özel izne tabi tutmalarını engellediği şeklinde yorumlanmamalıdır.

MADDE 30, iki
Yolcuların taşınması

Yolcular araçlarda sürüşü bozucu ya da sürücünün görüşünü engelleyici sayılarda ya da şekilde taşınmayacaktır.

MADDE 31
Kaza durumundaki davranışlar

1. Yaralılara yardım etme yükümlülüğüyle ilgili iç mevzuattaki hükümler saklı kalmak üzere trafik kazasına karışmış tüm sürücü ve öteki yol kullanıcıları:

(a) trafiği daha fazla tehlikeye atmadan elinden geldiğince çabuk durmalı;

(b) kazanın olduğu yerde trafik açısından güvenliği sağlamaya çalışmalı ve eğer kaza anında birisi ölmüş ya da ciddi olarak yaralanmış ise, bunun, trafik emniyetini etkilememesi koşulu ile sorumluların tayininde yararlı olabilecek izlerin kaybolması dahil olmak üzere kaza yerindeki koşulların değişmemesini sağlamaya çalışmalıdır.

(c) kazaya karışan kişilerce istenmesi halinde kendini o kişilere tanıtmalı;

(d) eğer kazada birileri ölmüş ya da yaralanmış ise, bunu polise bildirmeli ve polisten ayrılmak için izin almış olması veya yaralılara yardım etmesinin veya kendisinin tedavi görmesinin gerekmesi dışında kaza yerinde kalmalı ya da oraya dönüp polisin gelmesini beklemelidir.

2. Akit Taraflar ve kuruluşları, kendi iç mevzuatları çerçevesinde çok ciddi bir yaralanmanın meydana gelmediği ve kazaya karışan kişilerden hiç birinin polise bilgi verilmesini talep etmediği durumlarda bu Maddenin 1 (d) paragrafındaki hükümleri uygulamaktan kaçınabilir.

MADDE 32
Far Kullanım Kuralları

1. Günbatımı ve doğuşu arasında ve sis, kar yağışı, yoğun yağmur gibi görüş mesafesinin kısa ve yetersiz oldugu durumlarda, hareket halindeki bir araçta aşağıdaki farlar açık olmalıdır:

(a) Bu Sözleşmede her taşıt sınıfı için öngörülen teçhizata göre motorlu taşıtlarda ve mopedlerde uzun ya da kısa ve arka farlar;
(b) Bu Sözleşme´nin 5. Ekinin 30. Bendinde öngörülmüş ise römorklarda (tırlar) ön farlar ve en az 2 arka far;

2. Uzun farların kapatılıp kısa farların açık olması gereken durumlar:

(a) Yolun yeterli şekilde aydınlatıldığı meskun alanlarda ve taşıt yolunun sürekli olarak aydınlatıldığı ve aydınlatmanın, sürücünün yeterli bir mesafeyi açıkça görebildiği ve öteki yol kullanıcılarının taşıtı yeterli mesafeden görmelerini sağlayabildiği kadar yeterli olduğu meskun alanların dışında ;

(b) Bir sürücü, başka bir taşıtı geçmek üzere olduğunda öteki taşıtın sürücüsünün kolaylıkla ve tehlike olmadan ilerleyebilmesi için yeterli mesafede gözünün kamaşmasını önleyecek şekilde;

(c) Öteki yol kullanıcılarının veya karayoluna paralel bir su yolu veya demiryolu kullanıcılarının gözlerinin kamaşmasının önlenmesinin gerekli olduğu bütün öteki durumlarda.

3. Ancak, bir taşıt, başka bir taşıtı yakından izliyorsa bu Sözleşme´nin 28. Maddesinin 2. Bendinde belirtildiği şekilde sollama niyeti konusunda ışıklı bir uyarı vermek için uzun farlar kullanılabilir.

4. Sis farları yalnızca yoğun sis, kar yağışı, yoğun yağmur veya benzeri hava koşullarında ve ön sis farları için kısa farlara alternatif olarak kullanılabilir. İç mevzuat, ön sis lambaları ve kısa farların aynı anda kullanılmasına ve dar, virajlı yollarda ön sis farlarının kullanılmasına izin verebilir.

5. Ön pozisyon farları bulunan araçlarda bu lambalar, uzun, kısa veya ön sis lambaları ile birlikte kullanılmalıdır.

6. Gün içinde yolda seyir halinde bulunan bir motorsiklet, önünde en az bir kısa farını, arka da da bir kırmızı lambayı açık tutmalıdır. İç mevzuat, kısa farlar yerine gündüz kullanılan seyir lambalarının kullanılmasına izin verebilir.

7. İç mevzuat, motorlu araç sürücülerinin gün içinde kısa farlarını veya gündüz seyir lambalarını kullanmalarını zorunlu tutabilir. Arka pozisyon lambaları, bu durumda ön farlarla birlikte kullanılacaktır.

8. Gün batımı ve şafak arasında kalan zaman diliminde ve görüş mesafesinin yetersiz olduğu her hangi bir zamanda yolda bekler veya park halindeki motorlu taşıtların ve römorklarının varlıkları ön ve arka pozisyon farları ile belirtilmelidir. Yoğun sis, kar yağışı, aşırı yağmur veya benzeri durumlarda kısa farlar veya ön sis farları kullanılabilir. Bu koşullarda arka sis lambaları, ön pozisyon lambalarını tamamlamak için kullanılabilir.

9. Bu maddenin 8. Bendi hükümlerine bakılmaksızın meskun bir mahalde aşağıdaki koşullarda ön ve arka pozisyon lambalarının yerine park lambaları kullanılabilir.:

(a) Araç uzunlugu 6 m’yi ve genisligi 2 m.’yi geçmiyorsa.

(b) Araca ekli bir römork yoksa.

(c) Park lambaları, taşıtın, durduğu veya park edildiği taşıt yolunun kenarından en uzak yanında bulunuyorsa.

10. Bu maddenin 8. ve 9. Bentlerinde belirtilen hükümlere bakılmaksızın bir taşıt aşağıdaki yerlerde herhangi bir lambası yanmadan durabilir veya park edilebilir:

(a) Taşıtın yeterli mesafeden açık ve kolayca görülebilmesini sağlayacak şekilde ışıklandırılmış yollarda

(b) Taşıt yolundan ve banketten uzakta;

(c) Aküsü bulunmayan sepetsiz iki tekerlekli motorsikletler ve mopedler için bir meskun alandaki taşıt yolunun en kenarında.

11. İç mevzuat, trafiğin çok az olduğu meskun alanlardaki sokaklarda duran veya park etmiş olan taşıtları, bu Maddenin 8. Ve 9. Bentlerindeki hükümlerden muaf tutabilir.

12. Geri vites lambaları, sadece araç geri geri giderken veya geri geri gitmeye hazırlanırken kullanılabilirler.

13. Tehlike uyarı sinyalleri sadece aşağıdaki durumlarda diğer yol kullanıcılarını belirli bir tehlikeye karşı uyarmak için kullanılabilir:

(a) Arızalanmış veya bir kazaya karışmış olan bir taşıtın derhal kaldırılamaması ve bu nedenle öteki yol kullanıcıları için bir engel oluşturması durumunda;

(b) Diğer yol kullanıcılarına yaklaşan bir tehlike riskini belirtmek için.

14. Özel uyarı farları :

(a) Mavi ışık, sadece öncelikli araçlarda acil bir görev icrası esnasında veya öteki yol kullanıcılarına aracın varlığının bildirilmesinin gerektiği durumlarda kullanılabilir.

(b) Sarı ışık, sadece özel uyarı lambası ile donatılmış oldukları belirli görevlere tahsis edilmiş olan taşıtlarda veya bu taşıtların yol üzerindeki varlığı, öteki yol kullanıcıları için bir tehlike veya rahatsızlık oluşturması halinde kullanılabilir.

İç mevzuat, öteki renklerdeki uyarı lambalarının kullanılmasına izin verebilir.

15. Ek-5 61. Paragrafta bahsedilen istinalara tabi olarak hiç bir koşul altında bir araç öne kırmızı ışık, arkaya beyaz ışık vermemelidir. Bu şartla çelişecek şekilde bir taşıtta tadilat yapılamaz veya lambalar eklenemez.

MADDE 33
Madde 32´de belirtilenlerin dışındaki öteki taşıtların ve belirli karayolu kullanıcılarının aydınlatılmasına ilişkin kurallar

1. Bu anlaşmanın 32. Maddesinde yer alan şartların tatbik alanı haricinde kalan her araç veya araç kombinasyonlarında, gün batımı ve doğuşu arasında yolda bulundukları sırada önde en az bir beyaz veya selektif-sarı ışık, arkada da en az bir kırmızı ışık açık bulunmalıdır. Önde veya arkada sadece bir ışığın olduğu hallerde ise, ışık aracın merkez hattına veya aracın trafik akış yönüne zıt olan tarafına yerleştirilmelidir.

(a) Elle itilen veya çekilen el arabalarında önde en az bir beyaz veya selektif-sarı ışık, arkada en az bir kırmızı ışık olmalıdır. Bu iki ışık trafik yönüne zıt olan tarafa yerleştirilmiş olan tek bir fardan yayılabilir. 1 m genişliğe kadar olan el arabalarında ışık düzeneği gerekli değildir.

(b) Hayvan gücü ile sürülen araçlarda önde iki beyaz veya selektif-sarı ve arkada iki kırmızı ışık bulunmalıdır. Ancak iç mevzuat bu araçların önde sadece bir beyaz veya selektif-sarı ışık ve arkada sadece bir kırmızı ışık bulundurmalarına izin verebilirler. Her iki durumda da farlar aracın trafik yönüne zıt teşkil edecek olan kısmına yerleştirilmelidir. Yukarda tanımlanan farlar eğer araca takılamıyorsa, aracın hemen yanında yürüyen kişi tarafından trafik akışının zıt yönünde olacak şekilde taşınabilir. Dahası hayvan-gücü ile sürülen araçlarda arkada, aracın köşelerine mümkün olduğu derecede yakın iki kırmızı refleks-yansıtıcı bulunmalıdır. Genişliği 1m’yi geçmeyen bu araçlarda ışıklar gerekli değildir. Ancak, bu durumda tek bir refleks-yansıtıcı trafiğin ters yönünde aracın arka kenarına veya merkezine yerleştirilmelidir.

2. (a) Gece trafiğin aktığı yol boyunca ilerlerken

(i) Sorumlu kişi liderliğinde veya kafile şeklinde olan yaya grubu, trafik akış
yönüne ters olan tarafta önde en az bir beyaz veya selektif-sarı ve arkada da bir kırmızı ışık veya her iki yönde de sarı renkli birer ışık taşımalıdır.

(ii) Çekme, yük veya binek hayvanlarının sürücüleri trafik akış yönüne ters olan tarafın önünde en az bir beyaz veya selektif-sarı ve arkada bir kırmızı ışık veya her iki yönde de sarı renkli birer ışık taşımalıdır. Bu ışıklar tek bir cihazdan verilebilir.

(b) Bu bendin (a) fıkrasında bahsedilen ışıklar, uygun şekilde aydınlatılmış meskün bir bölgede gerekli değildir.

MADDE 34
İstisnalar

1. Öncelikli aracın yaklaştığından özel ışıklı ve sesli uyarısı ile haberdar edilen her yol kullanıcısı, taşıt yolunda geçmesi için yer bırakmalı ve gerektiği taktirde durmalıdır.

2. İç mevzuat, öncelikli araç sürücülerini, hareketlerinin uyarısı araçta bulunan özel cihazlar yardımı ile verildiğinde ve diğer araç sürücüsünü tehlikeye maruz bırakmadıkları sürece 6. Madde 2. Paragraftan başka bu II. Bölümde bahsedilen diğer koşullardan sorumlu olmamalarını sağlayabilir.

3. İç mevzuat, yolun inşaat, tamir ve bakımında çalışan kişilerin, bu iş için kullanılan araçların sürücüleri de dahil olmak üzere, gerekli önlemleri almaları koşulu ile çalışmaları sırasında bu Bölüm II hükümlerine uymak zorunda olmadıklarını belirtebilir.

4. Öteki araçların sürücüleri, bu Maddenin 3. Bendinde belirtilen teçhizatı, yol üzerindeki iş için kullanılırken geçmek için Bu maddenin 3. Paragrafında belirtilen araçları yolda iş icraatı esnasında geçmek amacıyla gerekli olduğu ölçüde ve bütün önlemleri almaları koşulu ile bu Sözleşme´nin 11. Ve 12. Maddesinde belirtilen şartlara uymayabilirler.


Bölüm III
Motorlu Araçların ve Römorkların (Treylerlerin) Uluslararası Trafik’e Girişine İlişkin Koşullar

MADDE 35
Tescil

1. (a) Bu Sözleşme´den yararlanmaya hak kazanmak için, uluslarası trafikteki her motorlu taşıt, ve motorlu taşıt arkasına takılı olan hafif römorklar dışındaki her römork (treyler), bir Akit Taraf veya onun bir kuruluşu tarafından tescil edilmeli ve bu motorlu taşıtın sürücüsü, bu Akit Taraf veya kuruluşunun yetkili bir makamı tarafından veya bunun için bu Akit Taraf veya yetkili kuruluş tarafından usule uygun olarak yetkili kılınmış bir kurum tarafından sözkonusu Akit Taraf veya kuruluşu adına ve onun verdiği yetki ile düzenlenmiş geçerli tescil belgesini taşıyacaktır. Tescil belgesi olarak adlandırılacak bu belgede, en azından aşağıdaki bilgiler yeralacaktır:

Bu Sözleşmenin 2. Ekinde belirtildiği şekilde düzenlenmiş plaka numarası olarak bilinecek bir seri numarası

Aracın ilk tescil tarihi

Belge sahibinin tam ismi ve ikametgah adresi

Taşıtın imalatçısının adı veya markası

Şasi seri numarası (imalatçının üretim veya seri numarası)

Aracın yük taşıma niyeti ile kullanılacak olması halinde, müsaade edilen maksimum ağırlık;

Aracın yük taşıma niyeti ile kullanılacak olması halinde yüksüz ağırlık

Sınırsız değil ise, geçerlilik süresi,

Belgeye kaydedilen bu bilgiler, sadece Latin harfleri veya İngilizce el yazısı ile yazılacak veya bu şekilde tekrarlanacaktır.

(b) Ancak, Akit Taraflar veya kuruluşları, kendi sınırları dahilinde düzenlenen belgelere ilk tescil tarihi yerine imalat tarihinin yazılmasına karar verebilirler.

(c) Bu Sözleşme´nin 6. ve 7. Eklerinde tanımlanan A ve B sınıfı motorlu taşıtlar ve mümkünse diğer motorlu taşıtlar için

(i) Bu belgenin başında, bu Sözleşme´nin 3. Eki´nde belirtildiği şekilde tescili yapan Devletin ayırdedici işareti bulunmalıdır.

(ii) Bütün tescil belgelerinde gösterilecek olan ve bu bendin (a) fıkrası kapsamında gerekli olan sekiz bilgi maddesinden önce veya sonra sırası ile A, B ,C ,D ,E ,F, G ve H harfleri konulmalıdır.

(iii) Tescilin gerçekleştiği ülkenin ana dilinde (veya dillerinde) belgenin başlığından önce veya sonra Fransızca olarak Certificate d’immatriculation kelimeleri yer alabilir.

(d) Karayolu dışındaki bir taşıma yöntemi ile bir ülkeye geçici olarak ithal edilmiş olan römorklar (treyler) ve yarı-römorklar (treylerler) için, belgeyi vermiş olan makamın aslına uygun olduğunu tasdik ettiği tescil belgesinin bir fotokopisi, yeterli olacaktır.

2. Bu maddenin paragraf 1’inde sözü geçen şartlara rağmen beyan edilen , demonte edilmemiş bir taşıt, kendisini oluşturan çekici araç ve yarı-römork (treyler) için sadece tek bir belge ve sadece tek bir tescile sahip olsa dahi, Bu anlaşmanın koşullarının öne sürdüğü olanaklara, uluslararası trafikte iken hak kazanmış olacaktır.

3. İşbu Sözleşme´de yeralan hiç bir hüküm, içinde seyahat eden kişi adına tescil edilmemiş olan uluslararası trafikteki bir taşıt sözkonusu olduğunda sürücünün, taşıdı zilyedliğinde bulundurma hakkı konusunda kanıt sunulmasını şart koşma hakkını sınırladığı şeklinde yorumlanamaz.

4. Akit Tarafların, eğer o ana kadar bunu yapmamışlarsa kullanıma sokulan motorlu taşıtların ulusal veya bölgesel düzeyde bir kaydının ve her taşıt için her tescil belgesine yazılmış olan bilgilerin merkezileştirilmiş bir kaydının tutulmasından sorumlu olan bir idare kurmaları tavsiye edilmektedir.

MADDE 36
Tescil Numarası

1. Uluslararası trafikte plaka, her taşıtın ön ve arka kısımlarda, motorsikletlerin sadece arka kısmında yer alacaktır.

2. Uluslararası trafikte seyreden tescilli römorklar (treylerler) plakalarını arka kısımda taşıyacaklardır. Bir motorlu taşıtın bir veya birden fazla römork çektiği hallerde, tek veya en son römork, tescilli değilse çeken taşıtın plakasını taşıyacaklardır.

3. Bu maddede bahsedilen plakanın düzenlenme şekli ve bunun taşınma şekli, bu Sözleşme´nin 2. Ekinde yer alan hükümlere uygun olacaktır.

MADDE 37
Tescili yapan Devletin ayırdedici işareti

1. Uluslararası trafikte bulunan her motorlu taşıt, plakasına ilave olarak arka kısmında tescil edildiği Devletin ayırdedici bir işaretini taşımalıdır.

2. Bir motorlu taşıta eklenmiş olan ve bu Sözleşme´nin 36. Maddesi kapsamında arkasında bir plaka bulunması gereken her römork, ayrıca arkasında plaka numarasının tahsis edildiği Devletin ayırdedici işaretini taşıyacaktır. Bu bent hükümleri, römorkun takılı olduğu motorlu taşıtın tescil edildiği Devlet dışındaki bir Devlette tescil edilmiş olması durumunda bile geçerli olacaktır. Römork tescil edilmemişse, bu Devlette seyahat ettiği zamanlar dışında çeken taşıtın tescil edildiği Devletin ayırdedici işaretini arkasında taşıyacaktır.

3. Bu maddede bahsedilen ayırdedici işaretin düzenlenme şekli ve bunun gösterilme şekli, bu Sözleşme´nin 3. Ekinde yer alan hükümlere uygun olacaktır.

MADDE 38
Tanımlayıcı işaretler

Uluslararası trafikteki her motorlu taşıt ve römorkta, bu Sözleşme´nin 4. Ekinde belirtilen tanımlayıcı işaretler bulunacaktır.

MADDE 39
Teknik Şartlar ve Araçların Muayenesi

1. Uluslararası trafikte seyreden her motorlu taşıt, her römork ve her araç kombinasyonu bu Sözleşme´nin 5. Ekinde yer alan hükümlere uygun olacaktır. Aynı zamanda iyi çalışır durumda olacaktır.

2. İç mevzuat, aşağıda belirtilen taşıtların düzenli aralıklarla teknik muayenelerinin yapılmasını şart koşacaktır:

(a) İnsan taşımak için kullanılan ve şoför koltuğuna ek olarak sekizden fazla koltuğu bulunan motorlu taşıtlar

(b) İzin verilen maksimum ağırlığı 3.500 kg’yi geçen eşya taşımasında kullanılan motorlu taşıtlar ve bu taşıtlara takılmak üzere tasarlanmış olan römorklar.

3. İç mevzuat, mümkün olduğu ölçüde, 2. Bent hükmünün öteki taşıt sınıflarına da uygulanmasını öngörecektir.

MADDE 40
Geçici Hüküm

1. Bu Sözleşme´nin 47. Maddenin 1. Bendi uyarınca yürürlüğe girmesinden itibaren 10 yıllık bir süre zarfında uluslararası trafikte seyreden römorklar,izin verilen azami ağırlıklarına bakılmaksızın tescilli olmasalar bile bu Sözleşme´nin hükümlerinden yararlanma hakkına sahip olacaklardır.

2. Tescil belgesi, 35. Maddenin 1. Bendindeki değişikliğin hükümlerine, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş yıl içinde uyacaktır. Bu süre içinde verilmiş olan belgeler, bunlarda belirtilen sona erme tarihine kadar karşılıklı olarak kabul edileceklerdir.


Bölüm IV
Motorlu Taşıt Sürücüleri

MADDE 41
Sürücü Belgeleri

1. (a) Her motorlu taşıt sürücüsünün bir sürücü belgesi olmalıdır;

(b) Akit Taraflar, sürücü belgelerinin, sadece sürücünün gerekli bilgi ve beceriye sahip olduğunun yetkili makamlarca teyit edilmesinden sonra verilmesini sağlamayı taahhüt ederler.

(c) İç mevzuat, sürücü belgesinin alınmasına ilişkin şartları belirtmelidir.

(d) Bu Sözleşme´de yer alan hiç bir madde, Akit Tarafları veya kuruluşlarının, öteki motor tahrikli taşıtlar ve mopedler için sürücü belgesini zorunlu tutmalarını engellediği şeklinde yorumlanmaz.

2. Akit taraflar;

(a) Kendi ulusal dillerinde veya ulusal dillerinden birinde düzenlenmiş olan veya böyle bir dilde düzenlenmemişse onaylı bir çevirisi ile birlikte taşınan yerli sürücü belgesini;

(b) Bu Sözleşme´nin 6. Eki´nin hükümlerine uyan bir yerli sürücü belgesini; ve

(c) Bu Sözleşme´nin 7. Eki hükümlerine uyan bir uluslararası sürücü belgesini,

belgenin hala geçerli olması ve başka bir Akit Taraf veya bunun kuruluşu tarafından veya bu öteki Akit Tarafın usule uygun olarak yetkili kıldığı bir kurum tarafından verilmiş olması koşulu ile bu sürücü belgesinin kapsadığı sınıflara giren bir taşıtın kendi topraklarında sürülmesi için geçerli kabul edeceklerdir. Bu bent hükümleri, sürücü adayları için geçerli değildir

3. Bir önceki paragrafta yer alan hükümlere bakılmaksızın,

(a) Sürücü belgesinin geçerliliğinin, özel onayla hamilinin belirli cihazları takması veya taşıtın sürücünün maluliyetini dikkate alacak şekilde donatılması koşuluna tabi tutulması halinde bu koşullara uyulmadığı taktirde sürücü belgesinin geçerli olduğu kabul edilmeyecektir.

(b) Akit Taraflar, onsekiz yaşın altındaki kişilerin taşıdığı sürücü belgelerinin kendi ülkelerinde geçerli olduğunu kabul etmeyi reddedebilirler.

(c) Akit Taraflar, yirmi bir yaşın altında bulunan kişilerin taşıdığı sürücü belgelerinin kendi ülkelerinde bu Sözleşme´nin 6. ve 7. Eklerinde belirtilen C, D ve E sınıflarındaki motorlu taşıtların veya taşıt kombinasyonlarının sürülmesi için geçerli olduğunu kabul etmeyi reddedebilirler.

4. Akit Taraflar, kendi iç mevzuatlarında bu Sözleşme´nin 6. ve 7. Eklerinde belirtilen taşıt sınıflarının bir alt bölümünü tanımlayabilirler. Sürücü belgesinin bir sınıf içindeki belirli taşıtlarla sınırlandırılması durumunda bu sınıfın harfine bir rakam ilave edilmeli ve sınırlamanın özelliği sürücü belgesinde belirtilmelidir.

5. Bu Maddenin 2. Bendinin ve 3 (c) fıkrasının uygulanması amacıyla:

(a) Bu Sözleşme´nin 6. Ve 7. Eklerinde belirtilen B sınıfındaki bir motorlu taşıt, bir hafif römorka bağlanabilir. Ayrıca, bu şekilde bağlanan taşıtların izin verilen azami ağırlıkları toplamı 3,500 kg´yi aşmıyorsa izin verilen azami ağırlığı 750 kg´yi geçen, ancak motorlu taşıtın yüksük ağırlığını geçmeyen bir römorka da bağlanabilir;

(b) Bu Sözleşme´nin 6. ve 7. Eklerinde belirtilen C sınıfındaki veya D sınıfındaki bir motorlu taşıt, ortaya çıkan kombinasyonun C veya D kategorisi dışına çıkmaması koşulu ile bir hafif römorka bağlanabilir.

6. Bir uluslararası sürücü belgesi, sadece verilmesine ilişkin olarak bu Sözleşme´de belirtilen asgari koşulların yerine getirildiği bir yerli sürücü belgesine sahip olan bir kişiye verilebilir. Numarası uluslararası sürücü belgesine yazılacak olan ilgili yerli sürücü belgesinin süresinin dolmasından sonra geçersiz olacaktır.

7. Bu Madde hükümleri, Akit Tarafları aşağıdakileri yapmakla yükümlü kılmaz:

(a) başka bir Akit Tarafın, belgenin veriliş tarihinde normal ikametgahı kendi ülkesinde olan veya normal ikametgahı veriliş tarihinden sonra kendi ülkesine nakledilmiş olan kişilere vermiş olduğu yerli veya uluslararası sürücü belgelerinin geçerliliğini kabul etmek; veya

(b) belgenin veriliş tarihinde normal ikametgahları belgenin verildiği ülkede olmayan veya veriliş tarihinden bu yana ikametgahlarını başka bir ülkeye nakletmiş olan sürücülere yukarıda belirtilen şekilde verilmiş olan sürücü belgelerinin geçerliliğini kabul etmek.

MADDE 42
Sürücü belgelerinin geçerliliğinin askıya alınması

1. Akit Taraflar veya bunların kuruluşları, kendi mevzuatları uyarınca sürücü belgesine el konulmasını gerektirecek şekilde kendi yönetmeliklerini ihlal eden bir sürücüden, yerli veya uluslararası sürücü belgesini kendi topraklarında kullanma hakkını geri alabilirler. Böyle bir durumda sürücü belgesini kullanma hakkını geri alan Akit Tarafın veya kuruluşunun yetkili makamı:

(a) hangisi daha önce meydana gelirse kullanma hakkının geri alınması süresinin dolmasına veya belge sahibinin ülkeyi terketmesine kadar sürücü belgesini geri alabilir ve alıkoyabilir;

(b) sürücü belgesini vermiş olan makama belgeyi kullanma hakkının geri alındığını bildirebilir;

(c) bir uluslararası belge sözkonusu ise bu amaçla ayrılmış olan kısma belgenin artık topraklarında geçerli olmadığı yolunda bir not düşebilir;

(d) Bu bendin (a) fıkrasında öngörülen usulü uygulamadığı taktirde sürücü belgesini vermiş olan veya adına belgenin verilmiş olduğu makamdan ilgili kişiye kendisi hakkında alınmış olan kararı bildirmesini talep ederek (b) fıkrasında belirtilen bildirimi tamamlar.

2. Akit Taraflar, bu Maddenin 1 (d) bendinde belirtilen usule uygun olarak kendilerine iletilen kararları ilgili kişilere bildirmek için gayret göstereceklerdir.

3. Bu Sözleşme´de yeralan hiçbir hüküm, Akit Tarafların veya bunların kuruluşlarını, bir yerli veya uluslararası sürücü belgesine sahip olan bir sürücünün durumunun emniyetli bir şekilde araç kullanamayacağının açık veya kanıtlanmış olması veya araç sürme hakkının ikametgahının bulunduğu Devlette geri alınmış olması halinde bu sürücünün araç kullanmasını engellemekten alıkoyduğu şeklinde yorumlanamaz.
 

MADDE 43
Geçiş dönemi hükümleri

1. Cenevre´de 19 Eylül 1949´da imzalanmış olan Karayolu Trafiği Sözleşmesi hükümlerine uygun olan ve işbu Sözleşmenin 47. Maddesinin 1. Bendi uyarınca yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş yıllık bir dönem içinde verilmiş olan uluslararası sürücü belgeleri, bu Sözleşme´nin 41. ve 42. Maddeleri amaçları çerçevesinde bu Sözleşme´de öngörülen uluslararası sürücü belgeleri ile aynı muameleye tabi tutulur.

2. Yerli sürücü belgeleri, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş yıl içinde Ek 6´daki değişiklik hükümlerine uygun duruma getirilecektir. Bu dönem içinde verilmiş olan sürücü belgeleri, belirtilen sona erme tarihine kadar karşılıklı olarak tanınacaktır.

Bölüm 5
Bisiklet ve Mopedlerin Uluslararası Trafiğe Kabulü İçin Gerekli olan Şartlar

MADDE 44

1. Uluslararası trafikteki motorsuz bisikletler

(a) Etkin frenlere sahip olacak

(b) Yeterli mesafeden duyulabilir bir zille donatılacak ve başka bir sesli uyarı cihazı taşımayacak;

(c) Bisikletin önde beyaz veya selektif sarı ışık ve arkada kırmızı ışık göstermesini sağlayacak cihazlar ve arkada kırmızı bir yansıtıcı cihazla donatılmış olacaktır.

2. Bu Sözleşme´nin 54 Maddesinin 2. Bendine uygun olarak mopedleri motorsiklet olarak kabul ettikleri konusunda bir açıklama yapmamış olan Akit Tarafların topraklarında, uluslararası trafikteki mopedler:

(a) İki bağımsız frene

(b) Belirli mesafeden duyulabilir bir zil veya sesli uyarı donanımına

(c) Etkili bir egzoz susturucusuna

(d) Önde beyaz veya selektif sarı ışık, arkada da kırmızı ışık ve kırmızı refleks yansıtıcıya

(e) Bu Sözleşme´nin Ek-4’ünde tanımlanan kimlik işaretine

sahip olmalıdır.

3. Bu anlaşmanın 54. Madde 2. Paragrafına uygun olarak mopedlerin motorsiklet sınıfına dahil edildiğini beyan eden akit tarafların ülkelerinde mopedlerin uluslararası trafiğe kabülleri için yerine getirmeleri gereken koşullar bu anlaşmanın Ek-5’inde açıklanacaktır.

Bölüm VI
Son Hükümler

MADDE 45

1. Bu Sözleşme´de Birleşmiş Milletler´in New York’taki Genel Merkezinde 31 Aralık 1969 tarihine kadar tüm BM, uzman kuruluşlar veya Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı´na üye ülkelerin, veya Uluslararası Adalet Mahkemesi Tüzüğüne tabii ülkelerin ve Birleşmiş Milletler Genel Kurul tarafından bu Sözleşme´ye taraf olması için davet edilen diğer her hangi bir ülkenin imzasına açıktır.

2. Bu antlaşma onaya tabidir. Onay belgeleri, BM Genel Sekreteri’ne verileecktir.

3. Bu Sözleşme, bu maddenin 1. Bendinde tanımlanan ülkelerin katılımına açıktır. Katılma belgeleri, Genel Sekreter´e verilecektir.

4. Her Devlet, bu Sözleşme´yi imzaladığında veya onay veya katılma belgesini verdiğinde Genel Sekreter´e, bu Sözleşme´nin 3. Eki uyarınca kendisi tarafından tescil edilmiş olan uluslararası trafikteki taşıtların taşıması için seçmiş olduğu ayırd edici işareti bildirecektir. Genel Sekretere gönderilen başka bir bildirimle herhangi bir Devlet, daha önce seçmiş olduğu ayırd edici işareti değiştirebilir.

MADDE 46

1. Herhangi bir Devlet, bu Sözleşmeyi imzaladığında veya onayladığında veya katıldığında veya daha sonraki herhangi bir zamanda Genel Sekretere gönderdiği bir bildirimle, Sözleşme´nin, uluslararası ilişkilerinden sorumlu olduğu bölgelerin tamamı veya herhangi biri için geçerli olduğunu ilan edebilir. Sözleşme, hangisi daha sonra ise bildirimin Genel Sekreterce alınmasından otuz gün sonra veya Sözleşme´nin bildirimde bulunan Devlet için yürürlüğe girdiği tarihte bildirimde belirtilen bölge veya bölgeler için geçerli olacaktır.

2. Bu Maddenin 1. Bendi kapsamında bir beyanda bulunmuş olan bir Devlet, daha sonraki herhangi bir tarihte Genel Sekretere bildirimde bulunarak Sözleşme´nin, bu bildirimde belirtilen bölge için geçerli olmadığını bildirebilir ve Sözleşme, Genel Sekreterin bu bildirimi aldığı tarihten bir yıl sonra sözkonusu bölge için geçerli olmaktan çıkar.

3. Bu Maddenin 1. Bendi uyarınca bir bildirimde bulunan bir Devlet, bu Sözleşme´nin 3. Eki uyarınca kendisi tarafından tescil edilmiş olan uluslararası trafikteki taşıtların taşıması için seçmiş olduğu ayırd edici işareti bildirecektir. Genel Sekretere gönderilen başka bir bildirimle herhangi bir Devlet, daha önce seçmiş olduğu ayırd edici işareti değiştirebilir.

MADDE 47

1. Bu Sözleşme, onbeşinci onay veya katılma belgesinin verildiği tarihten oniki ay sonra yürürlüğe girecektir.

2. Onbeşinci onay veya katılma belgesinin verilmesinden sonra bu Sözleşme´yi onaylayan veya katılan her Devlet için, Sözleşme, sözkonusu Devletin kendi onay veya katılma belgesini verdiği tarihten oniki ay sonra yürürlüğe girecektir.

MADDE 48

Bu Sözleşme, yürürlüğe girdiğinde Akit Taraflar arasındaki ilişkilerde her ikisi de 24 Nisan 1926´da Paris´te imzalanmış olan Uluslararası Motorlu Trafik Sözleşmesi ve Uluslararası Karayolu Trafiği Sözleşmesi, 15 Aralık 1943´de Washington´da imzaya açılmış olan Amerika kıtası Devletleri Arası Otomotiv Trafiği Düzenleme Sözleşmesi ve Cenevre´de 19 Eylül 1949´da imzaya açılan Karayolu Trafiği Sözleşmesi´ni yürürlükten kaldıracak ve onların yerini alacaktır.

MADDE 49

1. Bu Sözleşme´nin bir yıl yürürlükte kalmasından sonra herhangi bir Akit Taraf, bu Sözleşme´de bir veya daha fazla değişiklik yapılmasını önerebilir. Önerilen değişikliğin metni, açıklayıcı bir notla birlikte Genel Sekreter´e iletilecektir. Genel Sekreter, bunu bütün Akit Taraflara iletecektir. Akit Taraflar, bunun iletildiği tarihten sonra oniki aylık bir dönem içinde (a) değişikliği kabul ettiklerini, veya (b) değişikliği reddettiklerini; veya (c) değişikliğin görüşülmesi için bir konferans düzenlenmesini isteyip istemediklerini Genel Sekretere bildirme fırsatına sahip olacaklardır. Genel Sekreter, ayrıca önerilen değişikliğin metnini bu Sözleşme´nin 45. Maddesinin 1. Bendinde belirtilen bütün öteki Devletlere iletecektir.

2. (a) Yukarıdaki bent uyarınca iletilen her türlü değişiklik önerisinin, yukarıdaki bentte belirtilen oniki aylık süre içinde Akit Tarafların üçte birinden azının Genel Sekreter´e, değişikliği reddettikleri veya görüşülmesi için bir konferans düzenlenmesini istediklerini bildirmeleri halinde kabul edildiği varsayılacaktır. Genel Sekreter, önerilen bir değişikliğe ilişkin her kabul veya reddi ve konferans düzenlenmesi taleplerini bütün Akit Taraflara bildirecektir. Belirtilen oniki aylık dönem içinde alınan bu red ve taleplerin toplamının Akit Tarafların toplam sayısının üçte birinden daha az olması durumunda Genel Sekreter, bütün Akit Taraflara, değişikliğin, belirtilen süre içinde değişikliği reddetmiş veya görüşülmesi için bir konferans düzenlenmesini talep etmiş olanlar dışındaki bütün Akit Taraflar için yukarıdaki bentte belirtilen oniki aylık dönemin sona ermesinden altı ay sonra yürürlüğe gireceğini bildirecektir.

(b) Sözkonusu oniki aylık dönem içinde önerilen bir değişikliği reddetmiş veya görüşülmesi için bir konferans düzenlenmesini talep etmiş olan her Akit Taraf, sözkonusu dönemin sona ermesinden sonra herhangi bir zamanda Genel Sekreter´e, değişikliği kabul ettiğini bildirebilir ve Genel Sekreter de, bu bildirimi bütün öteki Akit Taraflara iletir. Değişiklik, kabul ettiklerini bildirmiş olan Akit Taraflar için, bildirimlerinin Genel Sekreter tarafından alınmasından altı ay sonra yürürlüğe girer.

3. Önerilen bir değişikliğin bu Maddenin 2. Bendine uygun olarak kabul edilmemiş olması ve bu Maddenin 2. Bendinde belirtilen oniki aylık dönem içinde Akit Tarafların toplam sayısının yarısından azının Genel Sekreter´e önerilen değişikliği reddettiklerini bildirmeleri ve Akit Tarafların toplam sayısının ondan az olmamak kaydı ile en az üçte birinin, bunu kabul ettiklerini veya görüşülmesi için bir konferans düzenlenmesini talep etmeleri durumunda Genel Sekreter, önerilen değişikliğin veya bu Maddenin 4. Bendine uygun olarak kendisine sunulabilecek başka herhangi bir önerinin görüşülmesi için bir konferans düzenler.

4. Bu Maddenin 3. Bendi uyarınca bir konferans düzenlenmesi halinde Genel Sekreter, bu Sözleşme´nin 45. Maddesinin 1. Bendinde belirtilen bütün Devletleri bu toplantıya davet eder. Konferansa davet edilmiş olan bütün Devletlerden, açılış tarihinden en az altı ay önce önerilen değişikliğe ilişkin olarak görüşülmesini istedikleri her türlü öneriyi kendisine sunmalarını ister ve bu önerileri, konferansın açılış tarihinden en az üç ay önce konferansa davet edilmiş olan bütün Devletlere iletir.

5. (a) Bu Sözleşme´deki her türlü değişiklik, bu çoğunluğun konferansta temsil edilen Akit Tarafların en az üçte ikisini içermesi koşulu ile konferansta temsil edilen Devletlerin üçte iki çoğunluğu tarafından kabul edildiği taktirde onaylanmış sayılır. Genel Sekreter, değişikliğin kabul edildiğini bütün Akit Taraflara bildirir ve değişiklik, bu süre içinde Genel Sekreter´e değişikliği reddettiklerini bildirmiş olanlar dışındaki bütün Akit Taraflar için bildirim tarihinden oniki ay sonra yürürlüğe girer.

(b) Sözkonusu oniki aylık süre içinde bir değişikliği reddetmiş olan bir Akit Taraf, herhangi bir zamanda Genel Sekreter´e, değişikliği kabul ettiğini bildirebilir ve Genel Sekreter, bu bildirimi öteki Akit Taraflara iletir. Değişiklik, kabul ettiğini bildirmiş olan Akit Taraf için hangisi daha sonra ise bildiriminin Genel Sekreter tarafından alınmasından altı ay sonra veya sözkonusu oniki aylık dönemin sonunda yürürlüğe girecektir.

Önerilen değişikliğin bu Maddenin 2. Bendi uyarınca kabul edildiği varsayılmadığı ve bu Maddenin 3. Bendinde belirtilen konferans toplanmasına ilişkin koşullar yerine getirilmediği taktirde önerilen değişikliğin reddedildiği kabul edilir.

MADDE 50

Herhangi bir Akit Taraf, Genel Sekreter´e gönderilen yazılı bir bildirimle bu Sözleşme´yi reddedebilir. Bu red, bildirimin Genel Sekreter tarafından alındığı tarihten bir yıl sonra yürürlüğe girer.

MADDE 51

Bu Sözleşme, herhangi bir ardışık oniki aylık dönemde Akit Tarafların sayısının beşten az olması durumunda yürürlükten kalkar.

MADDE 52

İki veya daha fazla Akit Taraf arasında bu Sözleşme´nin yorumlanması veya uygulanması konusunda ortaya çıkan ve ilgili Tarafların müzakerelerle veya başka şekilde çözemediği her türlü ihtilaf, ilgili Akit Taraflardan herhangi birinin talebi üzerine karar için Uluslararası Adalet Divanı´na havale edilebilir.

MADDE 53

Bu Sözleşme´de yeralan hiç bir şey, herhangi bir Akit Tarafın, dış veya iç güvenliği için gerekli gördüğü ve Birleşmiş Milletler Kuruluş Sözleşmesi hükümlerine uygun ve durumun gereklilikleri ile sınırlı olan herhangi bir adımı atmaktan alıkoyduğu şeklinde yorumlanmaz.

MADDE 54

1. Herhangi bir Devlet, bu Sözleşmeyi imzaladığında veya onay veya kabul belgesini verdiğinde kendisini bu Sözleşme´nin 52. Maddesi ile bağlı saymadığını beyan edebilir. Öteki Akit Taraflar, böyle bir beyanda bulunmuş olan bir Akit Taraf konusunda 52. Madde ile bağlı olmayacaklardır.

2. Herhangi bir Devlet, onay veya katılma belgesini verdiği anda Genel Sekreter´e bildirimde bulunarak Sözleşme´nin uygulanması amaçları için mopedleri motorsiklet olarak kabul ettiğini beyan edebilir (Madde 1 (n) ).

Herhangi bir Devlet, Genel Sekreter´e bildirimde bulunarak bu beyanını herhangi bir zamanda geri alabilir.

3. Bu Maddenin 2. Bendinde öngörülen beyanlar, hangisi daha sonra ise Genel Sekreterin bunlara ilişkin bildirimi aldığı tarihten altı ay sonra veya Sözleşme´nin beyanda bulunan Devlet için yürürlüğe girdiği tarihte geçerli olur.

4. Bu Sözleşme´nin 45. Maddesinin 4. Bendi veya 46. Maddesinin 3. Bendi uyarınca bildirilmiş olan daha önceden seçilmiş ayırd edici işaretteki her türlü değişiklik, Genel Sekreter´in bu konudaki bildirimi almasından üç ay sonra yürürlüğe girer.

5. Bu Maddenin 1. Bendinde belirtilen çekince dışında bu Sözleşme ve Ekleri konusunda çekinceler konulmasına, yazılı olmaları ve onay veya katılma belgesinin verilmesinden önce düzenlenmiş olmaları durumunda bu belgede teyid etilmiş olmaları koşulu ile kabul edilebilir. Genel Sekreter, bu çekinceleri, bu Sözleşme´nin 45. Maddesinin 1. Bendinde belirtilen bütün Devletlere iletecektir.

6. Bu Maddenin 1. Veya 4. Bentleri kapsamında bir çekince koymuş veya beyanda bulunmuş olan herhangi bir Akit Taraf, Genel Sekreter´e bildirimde bulunarak bunu herhangi bir zamanda geri çekebilir.

7. Bu Maddenin 5. Bendi uyarınca konulan bir koşul:

(a) Koşulu koymuş olan Akit Taraf için koşulun kapsamı ile sınırlı olarak
koşulun ilgili olduğu Sözleşme hükümlerini değiştirir;

(b) bu hükümleri, öteki Akit Taraflar için koşulu koymuş olan Akit Taraf ile
ilişkilerinde aynı ölçüde değiştirir.

MADDE 55

Genel Sekreter, bu Sözleşme´nin 49. Ve 54. Maddelerinde öngörülen beyanlar, bildirimler ve yazışmalara ilave olarak, 45. Maddenin 1. Bendinde belirtilen bütün Devletlere aşağıdakileri bildirecektir:

(a) 45. Madde kapsamındaki imzalar, onaylar ve katılımlar;

(b) 45. Maddenin 4. Bendi ve 46. Madde kapsamındaki bildirimler ve beyanlar;

(c) 47. Maddeye uygun olarak bu Sözleşme´nin yürürlüğe giriş tarihleri;

(d) 49. Maddenin 2. ve 5. Bentleri uyarınca bu Sözleşme´deki değişikliklerin yürürlüğe giriş tarihi;

(e) 50. Madde kapsamındaki redler;

(f) bu Sözleşme´nin Madde 51 kapsamında sona ermesi.

MADDE 56

Çince, İngilizce, Fransızca, Rusça ve İspanyolca dillerindeki metinleri tek bir suret olarak imzalanmış ve eşit derecede geçerli olan olan bu Sözleşme´nin aslı, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri´ne verilecek, Genel Sekreter de bunların onaylanmış gerçek suretlerini, bu Sözleşme´nin 45. Maddesinin 1. Bendinde belirtilen bütün Devletlere gönderecektir.

Kendi Hükümetleri tarafından usule uygun olarak yetkili kılınmış olan aşağıdaki imzası bulunan tam yetkili diplomatik temsilciler, bu Sözleşmeyi imzalamışlardır.

Viyana´da bin dokuz yüz altmış sekiz Kasım ayının sekizinci gününde imzalanmıştır.

EKLER

Ek 1
MOTORLU ARAÇLARIN VE RÖMORKLARIN ULUSLARARASI TRAFİĞE KABUL ZORUNLULUĞU HUSUNDA İSTİSNALAR

1. Akit Taraflar, genel ağırlığı veya dingil başına ağırlığı veya boyutları, ülkelerinde tescil edilmiş olan taşıtlara ilişkin kendi iç mevzuatlarında belirtilen sınırları aşan motorlu taşıtları, römorkları veya taşıt kombinasyonlarını uluslararası trafikte kendi ülkelerine kabul etmeyi reddedebilirler. Ülkelerinde yoğun bir uluslararası taşıt trafiği olan Akit Taraflar, küçük yollar dışında bölgelerdeki yolların uluslararası trafikte ağırlıkları ve ebatları bu anlaşmalarda belirtilen rakamları aşmayan taşıtlara veya taşıt kombinasyonlarına açık olmasını öngören bölgesel anlaşmalar imzalamak için gayret gösterecekledir.

2. Bu Ek´in 1. Bendi amaçları için aşağıdakilerin yanal uzantısı, izin verilen azami genişliği aşan bir uzantı olarak kabul edilmeyecektir:

(a) Zeminle temas noktası yakınında lastikler ve lastik basınç göstergeleri bağlantıları

(b) Tekerleklere monte edilmiş patinaj önleyici teçhizat;

(c) İzin verilen azami genişliğin ötesine uzanmayacak şekilde normal basınçla öne veya arkaya eğilebilecek şekilde tasarlanmış dikiz aynaları;

(d) Bu çıkıntının bir kaç santimetreyi aşmaması koşulu ile yan istikamet göstergeleri ve işaretleme (genişlik için) lambaları;

(e) Yüke tespit edilmiş gümrük mühürü ve bu mühürlerin korunması için donanım

3. Akit Taraflar, bu kombinasyonların kullanılmasının kendi iç mevzuatları ile yasaklanmış olması durumunda aşağıdaki taşıt kombinasyonlarının ülkelerinde uluslararası trafiğe girişlerini kabul etmeyebilirler:

(a) Römorklu motorsikletler;

(b) Bir motorlu taşıt ve bir kaç römorktan oluşan taşıt kombinasyonları;

(c) Yolcu taşınması için kullanılan yarı römorklu taşıtlar.

4. Akit Taraflar, uluslararası trafiğe açık bölgelerine, bu Sözleşmenin 5. Ekinin 60. Bendinde açıklanan istisnaların uygulandığı motorlu taşıtlar ve römorkların girişini kabul etmeyebilirler.

5. Akit Taraflar, sürücüleri ve eğer varsa yolcuları koruyucu kask takmamış olan mopedler ve motorsikletleri topraklarında uluslararası trafiğe kabul etmeyebilirler.

6. Akit Taraflar, iki tekerlekli bir moped veya yan sepeti olmayan iki tekerlekli bir motorsiklet dışındaki herhangi bir motorlu taşıtın ülkelerindeki uluslararası trafiğe kabul edilmeleri için motorlu taşıtta, taşıt yolunda hareketsiz durduğu sırada taşıtın mevcudiyetinin oluşturduğu tehlikeyi bildirmek için bu Sözleşme´nin 5. Ekinin 56. Bendinde belirtilen bir cihazın taşınmasını şart koşabilirler.

7. Akit Taraflar, izin verilen azami ağırlığı 3,500 kg olan uluslararası trafikteki motorlu taşıtların ülkelerindeki belirli güç yollara veya belirli engebeli bölgelere girmeleri için bu taşıtların, kendileri tarafından tescil edilmiş aynı izin verilen ağırlıktaki taşıtların bu tür yollara veya bölgelere girmeleri konusunda kendi iç mevzuatlarında belirtilen özel şartlara uygun olmalarını şart koşabilirler.

8. Akit Taraflar, kendi ülkelerindeki trafiğin yönüne uyacak şekilde ayarlanmamış olan asimetrik ışıklı kısa farlarla donatılmış uluslararası trafikteki herhangi bir motorlu taşıtı ülkelerine kabul etmeyi reddedebilirler.

9. Akit Taraflar, bu Sözleşme´nin 37. Maddesinde belirtilen dışında ayırdedici bir işaret taşıyan uluslararası trafikteki herhangi bir motorlu taşıtı veya bir motorlu taşıta takılmış olan bir römorku, ülkelerine kabul etmeyi reddedebilirler.

Ek 2
ULUSLARARASI TRAFİKTEKİ MOTORLU TAŞITLAR VE RÖMORKLARIN PLAKA NUMARALARI

1. Bu Sözleşme´nin 35. Ve 36. Maddelerinde belirtilen plaka numarası, rakamlardan ve rakam ve harflerden oluşabilir. Rakamlar genel olarak kullanılmakta olan numaralar, harfler de büyük Latin harfleri olacaktır. Öteki rakamlar ve harfler de kullanılabilir. Ancak, bu durumda plaka numarası, genel olarak kullanılan rakamlarla ve büyük Latin harfleri ile tekrarlanacakıtr.

2. Plaka numarası, taşıt hareketsiz durumda iken taşıtın ekseninde bulunan bir gözlemci tarafından en az 40 metre mesafeden normal gün ışığında okunacak şekilde düzenlenecek ve konulacaktır. Ancak Akit Taraflar, tescil ettikleri taşıtlar için 40 metreden okunacak yeterli büyüklükte plaka takılması güç olan motorsikletler ve özel motorlu taşıt sınıfları için bu asgari okunabilirlik mesafesini azaltabilirler.

3. Plaka numarası özel bir levha üzerinde gösterildiğinde bu levha, düz olacak ve taşıtın orta uzunlamasına düzlemine dik açıda ve düşey ya da yaklaşık olarak düşey konumda takılacaktır. Numara taşıt üzerinde bulunduğunda veya boyandığında konulduğu veya boyandığı yüzey, düz ve düşey veya yaklaşık olarak düz ve düşey olacak ve taşıtın orta uzunlamasına düzlemine dik açıda yeralacaktır.

4. 32. Maddenin 5. Bendi hükümlerine tabi olarak plaka numarasının konulduğu veya boyandığı levha veya yüzey, yansıtıcı bir malzemeden yapılmış olabilir.

Ek-3
ULUSLARARASI TRAFİKTEKİ MOTORLU TAŞITLARIN VE RÖMORKLARIN AYIRDEDICI İŞARETLERİ

1. Bu antlaşmanın 37. Maddesinde bahsedilen ayırdedici işaret, bir ile üç büyük Latin harfinden oluşacaktır. Harfler en az 0.08 m yükseklikte, harflerin hatları ise en az 0.01 m. genişlikte olacaktır. Harfler, ana ekseni yatay olan elips şeklinde olan beyaz bir zemin üzerine siyah renkte boyanacaktır.

2. Ayırdedici işaretin yalnız bir harften oluşması halinde, elipsin ana ekseni dikey olabilir.

3. Ayırdedici işaret, plaka numarasının içine konulmayacak veya bu numara ile karıştırılacak veya okunabilirliğine zarar verecek şekilde yerleştirilmeyecektir.

4. Motorsikletlerde ve römorklarında elipsin eksenlerinin ebatları, en az 0.175 m ve 0.115 m olacaktır. Öteki motorlu taşıtlarda ve bunların römorklarında ise elipsin eksenlerinin minimum ebatları şöyle olacaktır:

(a) ayırdedici işaretin üç harften oluşması durumunda 0.24 m ve 0.145 m;

(b) ayırdedici işaretin üçten az harf içermesi durumunda 0.175 m ve 0.115 m.

5. 2. Ekin 3. Bendinin hükümleri, taşıtlar üzerindeki ayırdedici işaretin konulması için geçerlidir.

Ek-4
ULUSLARARASI TRAFİKTEKİ MOTORLU TAŞITLARIN VE RÖMORKLARIN KİMLİK İŞARETLERİ

1. Kimlik işaretleri, şunlardan oluşmalıdır:

(a) Motorlu taşıtlarda

(i) Aracın imalatçısının adı veya markası

(ii) Şasi üzerinde veya şasi olmaması halinde, gövde üzerinde imalatçının üretim veya seri numarası

(iii) Motor üzerinde, eğer imalatçı tarafından yerleştirilmişse motor numarası

(b) Römorklar için ise, yukarıdaki (i) ve (ii) bentlerinde belirtilen bilgiler.

(c) Mopedler için ise, silindir kapasitesi ve"CM" işareti.

2. Bu Ek´in 1. Bendinde belirtilen işaretler, ulaşılabilir yerlere konulmalı ve kolaylıkla okunabilmelidir. Ayrıca, kolaylıkla değiştirilmeleri veya çıkarılmaları mümkün olmamalıdır. İşaretlerde yeralan harfler ve rakamlar sadece Latin harfleri veya İngilizce elyazısı modeli ve genel olarak kullanılan rakamlarla yazılacak veya bu şekilde tekrar edilecektir.

Ek 5
MOTORLU TAŞITLAR VE RÖMORKLARA İLİŞKİN TEKNİK ŞARTLAR

1. Bu Sözleşme´nin 3. Maddesinin 2 (a) bendi ve 39. Maddesinin 1. Bendi hükümleri saklı kalmak üzere herhangi bir Akit Taraf, tescil ettiği motorlu taşıtlar ve iç mevzuatı uyarınca karayoluna çıkmasına izin verdiği römorklar için bu ekin hükümlerini tamamlayan veya daha sıkı olan kurallar belirleyebilirler. Uluslararası trafikteki bütün taşıtlar, hizmete ilk girdiklerinde tescil edildikleri ülkede yürürlükte bulunan teknik şartlara uygun olmalıdır.

2. Bu Ek´in amaçları için "römork" terimi, sadece bir motorlu taşıta takılacak bir römork için geçerlidir.

3. Bu Sözleşme´nin 1. Maddesinin (n) fıkrası uyarınca yüksüz ağırlığı 400 kg´yi aşmayan üç tekerlekli taşıtları motorsiklet olarak kabul etmek istediğini beyan etmiş olan Akit Taraflar, bu taşıtları bu Ek´te motorsiklet veya öteki motorlu taşıtlar için belirlenmiş olan kurallara tabi tutmalıdır.

BÖLÜM I
Frenleme

4. Bu bölüm amacı için:

(a) "Bir dingilin tekerlekleri" terimi, aynı dingil üzerine yerleştirilmemiş olsalar bile (bir çift dingil, iki dingil olarak kabul edilmektedir) taşıtın orta uzunlamasına düzlemine göre simetrik veya büyük ölçüde simetrik olarak düzenlenmiş tekerlekler anlamını taşımaktadır;

(b) "Servis freni", normalde taşıtı yavaşlatmak ve durdurmak için kullanılan alet
anlamını taşımaktadır;

(c) "Park freni" terimi, sürücü bulunmadığında veya römorklar için römork takılı olmadığında taşıtı hareketsiz tutmak için kullanılan alet anlamını taşımaktadır.

(d) "Yardımcı (acil) fren" terimi, servis freninin arızalanması durumunda taşıtı yavaşlatmak ve durdurmak için tasarlanmış olan alet anlamını taşımaktadır.

A. Motorsikletler dışındaki motorlu taşıtların frenlenmesi

5. Bir motorsiklet dışındaki her motorlu taşıtta, sürüş konumunda sürücü tarafından kolaylıkla kullanılabilen frenler bulunmalıdır. Bu frenler, aşağıdaki üç frenleme görevini ifa edebilmelidir:

(a) Yük durumu veya hareket ettiği yolun aşağıya veya yukarıya doğru meyili ne olursa olsun taşıtı emniyetli, hızlı ve etkin bir şekilde yavaşlatabilen bir servis freni;

(b) Bir taşıtı önemli aşağıya veya yukarıya doğru meyilde yük durumu ne olursa olsun hareketsiz tutabilen bir park freni. Frenin işlevsel yüzeyleri, tamamen mekanik olarak hareket eden bir alet tarafından fren konumunda tutulacaktır;

(c) Servis freninin arızalanması durumunda bile taşıtı yük durumuna bakılmaksızın makul bir mesafe içinde yavaşlatabilen ve durdurabilen bir yardımcı (acil) fren.

6. Bu Ek´in 5. Bendi hükümlerine tabi olarak üç fren işlevini sağlayan aletlerin (servis freni, yardımcı fren ve park freni), ortak parçaları bulunabilir. Kumanda sistemlerinin birleştirilmesine ancak en az iki ayrı kumanda sistemi kalması koşulu ile izin verilebilir.

7. Servis freni, taşıtın bütün tekerleklerini etkileyecektir.

8. Yardımcı (acil) fren, taşıtın orta uzunlamasına düzleminin her iki yanındaki en az bir tekerleği etkileyebilecektir. Aynı hüküm, park freni için de geçerlidir.

9. Servis freni ve park freni, yeterli güce sahip parçalar aracılığı ile tekerleklere daimi olarak bağlanmış olan frenleme yüzeylerini etkileyeceklerdir.

10. Hiç bir frenleme yüzeyinin tekerleklerden ayrılması mümkün olmayacaktır. Bununla birlikte bu ayırma işlemine, aşağıdaki koşullarla bazı frenleme yüzeyleri için izin verilebilir:

(a) Örneğin vites değiştirme sırasında olduğu gibi sadece anlık olması durumunda;

(b) Park freni ile ilgili olduğunda sadece sürücünün hareketi ile gerçekleştirilebilmesi durumunda; ve

(c) Servis veya yardımcı (acil) fren sözkonusu olduğunda frenlemenin yapılması bu Ek´in 5. Bendinde öngörülen etkinlikle mümkün olmaya devam ediyorsa.

10. ek 2 Frenlemeye katkıda bulunan bütün taşıt teçhizatı, uzun ve tekrarlanmış kullanımdan sonra servis freninin etkinliğini sağlayacak şekilde tasarlanacak ve imal edilecektir.

10. ek 3 Servis frenlemesi işlemi, taşıtın çeşitli dingilleri arasında uygun şekilde dağıtılacak ve senkronize edilecektir.

10. ek 4 Servis freni kumandasına kısmen veya tamamen sürücünün kas enerjisi dışındaki bir enerji kaynağı ile yardım sağlanıyorsa bu enerji kaynağının arızalanması durumunda bile taşıtın makul bir mesafede durdurulması mümkün olmalıdır.

B. Römorkların frenlenmesi

11. Bu Ek´in 17 (c) bendi hükümleri saklı kalmak üzere hafif bir römork dışındaki her römorkta, aşağıdaki frenler bulunacaktır:

(a) Yük durumu veya hareket ettiği yolun aşağıya veya yukarıya doğru meyili ne olursa olsun taşıtı emniyetli, hızlı ve etkin bir şekilde yavaşlatabilen bir servis freni;

(b) Bir taşıtı önemli ölçüdeki aşağıya veya yukarıya doğru meyilde yük durumu ne olursa olsun hareketsiz tutabilen bir park freni. Frenin işlevsel yüzeyleri, tamamen mekanik olarak hareket eden bir alet tarafından fren konumunda tutulacaktır. Bu hüküm, park frenine ilişkin şartların taşıt kombinasyonu tarafından yerine getirilmesi koşulu ile alet kullanılmadan çeken taşıttan ayrılması mümkün olmayan römorklar için geçerli değildir.

12. İki fren işlevini sağlayan aletlerin (servis ve park freni), ortak parçaları bulunabilir.

13. Servis freni, römorkün bütün tekerleklerini etkileyecektir. Frenleme işlemi, taşıtın çeşitli dingilleri arasında uygun şekilde dağıtılacak ve senkronize edilecektir.

14. Servis freni, çeken taşıtın servis freni kumandası ile harekete geçirililebilecektir. Ancak, römorkun izin verilen azami ağırlığının 3,500 kg´yi aşmaması durumunda frenler, römork hareket halinde iken sadece römorkun çeken taşıta yaklaşması halinde devreye girecek şekilde düzenlenebilir (otomatik römork freni).

15. Servis freni ve park freni, yeterli güce sahip parçalar aracılığı ile tekerleklere daimi olarak bağlanmış olan frenleme yüzeylerini etkileyeceklerdir.

16. Frenleme cihazları, römork hareket halinde iken bağlama mekanizmasının kırılması durumunda römorku otomatik olarak durduracak şekilde tasarlanacaktır. Bu şart, izin verilen azami ağırlıklarının 1,500 kg´yi aşmaması ve yarı römorklu taşıtlar dışında bağlantı mekanizmasına ilave olarak bir tali bağlantı bulunması koşulu ile sadece bir dingilleri veya aralarındaki mesafe 1 metreden az olan iki dingili bulunan römorklar için geçerli değildir.

C. Taşıt kombinasyonlarının fren yapması

17. Bu Bölümün A ve B kısımlarında yeralan ayrı taşıtlara (motorlu taşıtlar ve römorklar) ilişkin hükümlere ilave olarak bu taşıtların kombinasyonları için aşağıdaki hükümler geçerlidir:

(a) Taşıtların her birinin fren aletleri uyumlu olacaktır;

(b) Servis freni hareketi, kombinasyonun çeşitli dingilleri arasında uygun şekilde dağıtılacak ve senkronize edilecektir;

(c) Servis freni olmayan bir römorkun izin verilen azami ağırlığı, çeken taşıtın boş ağırlığı ve sürücünün ağırlığının toplamının yarısını aşmayacaktır.

D. Motorsikletlerin fren yapması

18. (a) Her motorsiklet, biri en azından arka tekerleği veya tekerlekleri etkileyen ve diğeri de en azından ön tekerleği veya tekerlekleri etkileyen iki frenle donatılmış olacaktır. Bir motorsiklete bir yan sepet eklenmişse bu yan sepet tekerleğinde fren gerekli değildir. Bu frenleme aletleri, yük durumu ve hareket etmekte olduğu karayolunun aşağıya veya yukarıya doğru meyili ne olursa olsun motorsikleti yavaşlatma ve emniyetli, hızlı ve etkin bir şekilde durdurma kapasitesine sahip olacaklardır.

(b) Bu bendin (a) fıkrası hükümlerine ilave olarak taşıtın orta uzunlamasına düzlemine göre simetrik olarak düzenlenmiş üç tekerleği bulunan motorsikletler, bu Ek´in 5 (b) bendinde belirtilen şartları yerine getiren bir park freni ile donatılmış olacaktır.

BÖLÜM II
Taşıt aydınlatma ve ışıklı-sinyal verme aletleri

19. Bu bölüm amaçları için, aşağıdaki terimler, karşılarında belirtilen anlamları taşımaktadır:


"sürüş farı" tabiri, aracın önündeki uzun mesafeyi aydınlatmak için kullanılan farı;

"geçiş farı" tabiri, aracın önündeki yolu, karşıdan gelen sürücülerin ya da yolu kullanan diğer kişilerin gözlerini almayacak veya bu kişilere rahatsızlık vermeyecek şekilde aydınlatmak için kullanılan farı;

"ön pozisyon farı" tabiri, karşıdan bakıldığında aracın varlığını ve genişliğini gösteren farı;

"arka pozisyon farı" tabiri, arkadan bakıldığında aracın varlığını ve genişliğini gösteren farı;

"stop lambası" tabiri, aracın arkasından gelen öteki yol kullanıcılarına araç sürücüsünün servis frenine basmakta olduğunu gösteren lambayı;

"ön sis farı" tabiri, yoğun sis, kar yağışı, şiddetli yağmur ve benzeri durumlarda yol aydınlatmasının arttırılmasını sağlayan farı;

"arka sis farı" tabiri, yoğun sis, kar yağışı, şiddetli yağmur ve benzeri durumlarda aracın arkadan daha iyi görünebilmesini sağlayan farı;

"geri vites lambası" tabiri, aracın arkasındaki yolu aydınlatmak ve arkadan gelenlere aracın geri geri geldiğini ya da gelmek üzere olduğunu uyarı amaçlı göstermek için kullanılan lambayı;

"yön belirtme lambası" tabiri, yolu kullanan diğer kişilere sürücünün sağa ya da sola döneceğini belirtmek için kullandığı lambayı;

"park lambası" tabiri, park etmiş bir aracı belirtmek için kullanılan lambayı; ön ve arka konum lambası yerine de kullanılabilir;

"işaretleme lambası" tabiri, aracın toplam genişliğini belirtmek için gövdesinin dış kenarlarına ve mümkün olduğunca en üstüne konulmuş lambayı; bu lamba, bazı araç ve römorklarda pozisyon farlarının ebatlarına dikkat çekici olmasını sağladığından pozisyon farlarını tamamlayıcı niteliktedir;

"tehlike uyarı sinyali" tabiri, tüm yön belirtme lambalarının aynı anda çalışmasıyla verilen sinyali;

"kenar lambası" tabiri, aracın yan kenarlarında bulunan ve arabanın yanlardan bakıldığında görülebilmesini sağlayan lambayı;

"özel uyarı lambası" tabiri, karayolundaki öncelikli araçları veya karayolu üzerindeki varlıkları öteki yol kullanıcılarının özel önlemler almalarını gerektiren araçları ya da özellikle taşıt konvoyları, istisnai büyüklükteki taşıtlar ve yol inşaat veya bakım taşıtları veya teçhizatını gösteren lambayı;

"arka plaka aydınlatma donanımı" tabiri, arka plakanın aydınlatılmasını sağlayan çeşitli optik unsurlardan oluşabilecek donanımı;

"gündüz (çalışma) lambası" tabiri, çalışmakta olan bir aracın ön tarafının gündüzleri farkedilebilirliğini ve görünebilirliğini arttıran lambayı;

"refleks-reflektör" tabiri, aracın varlığını bu araçla bağlantısı olmayan başka bir ışık kaynağından gelen ışığı yansıtarak belirten donanımı;

"aydınlatan yüzey" tabiri, enine dikey bir düzlemde ışığın yayıldığı etkin yüzeyin, çapraz düşey düzlemde dikgen yansımasıdır; bir refleks-reflektör için etkin yüzey, refleks yansıtıcı optik birimin görülebilen yüzeyidir..

20. Bu bölümde bahsi geçen ışıkların rengi, bu Ek´te ki ilavelerde yapılan tanımlamalarla mümkün olduğunca uyum içinde olmalıdır.

21. Motorsikletler istisna olmak üzere düz yolda saatte 40 km´nin (25 mil) üzerinde sürat yapabilen tüm motorlu taşıtların önlerinde geceleri açık havada yolu yeterince aydınlatabilecek eşit sayıda beyaz veya selektif sarı renkte uzun farla donatılmalıdır. Uzun farların aydınlatıcı yüzeylerinin dış kenarları hiçbir şekilde aracın dış kenarlarına, kısa farların aydınlatıcı kenarlarından daha yakın olamaz

22. Motorsikletler istisna olmak üzere düz yolda saatte 10 km´nin (6 mil) üzerinde sürat yapabilen tüm motorlu taşıtlar, geceleri açık havada yolu yeterince aydınlatabilecek çift sayıda beyaz veya selektif sarı renkte kısa farla donatılmalıdır. Bir motorlu taşıt, aynı anda ikiden fazla kısa far yakılamayacak şekilde bir cihazla donatılmalıdır. Kısa farlar, bu Ek´in 19. Bendinde belirtilen tanıma uygun olacak şekilde ayarlanacaktır.

23. Sepeti olmayan iki tekerlekli motorsikletler dışında kalan tüm motorlu taşıtlar, önde iki beyaz pozisyon farıyla donatılmalıdır. Ancak, bir selektif sarı ışık yayan uzun veya kısa farlar içine yerleştirilmiş ön pozisyon lambaları için selektif sarıya izin verilebilir. Bu ön pozisyon farları aracın önünde yanık durumda bulunan tek ışık kaynağı olduğunda öteki yol kullanıcılarının gereksiz şekilde gözlerinin kamaşmasına veya rahatsız olmalarına yolaçmadan geceleri açık havada görülebilir olmalıdır;

24. (a) sepeti olmayan iki tekerlekli motorsikletler dışında kalan tüm motorlu taşıtlar, arkada öteki yol kullanıcılarının gereksiz şekilde gözlerinin kamaşmasına veya rahatsız olmalarına yol açmadan geceleri açık havada görülebilir olan eşit sayıda kırmızı arka pozisyon lambası ile donatılmalıdır;

(b) bütün römorklar arkada öteki yol kullanıcılarının gereksiz şekilde gözlerinin kamaşmasına veya rahatsız olmalarına yol açmadan geceleri açık havada görülebilir olan eşit sayıda kırmızı arka pozisyon lambası ile donatılmalıdır. Ancak, toplam genişliği 0.80 m´yi aşmayan bir römorkun, sepeti olmayan iki tekerlekli bir motorsiklete bağlanmış olması durumunda bu tür tek bir lambası olmasına izin verilebilir.

25. Arkada plaka taşıyan bütün motorlu taşıt ve römorklar, bu plakanın geceleri açık havada okunabilir olması için gerekli ışık tertibatıyla donatılmalıdır.

26. Bütün motorlu taşıtların (motorsikletler dahil olmak üzere) ve bir motorlu taşıt ve bir veya birden fazla römorktan oluşan araç kombinasyonlarının elektrik bağlantıları, motorlu taşıtın veya bu araç kombinasyonlarının en arkasındaki arka pozisyon lambaları da yakılmadığı taktirde öndeki uzun farların, kısa farların, ön sis farlarının, ön pozisyon lambalarının ve yukarıdaki 25. Paragrafta bahsi geçen aydınlatma cihazının çalıştırılmasını engelleyecek şekilde yapılmalıdır.

Arka sis farları ancak öndeki uzun farlar, kısa farlar, ya da ön sis farlarının açık olması durumunda yakılabilir olmalıdır.

Ancak, bu koşul, uzun ve kısa farlar için, bu farların bu Sözleşmenin 32. Madde 3. Paragrafında belirtilen ışık yoluyla uyarı görevi yapmaları durumunda geçerli olmayacaktır. Ayrıca elektrik bağlantıları da, motorlu taşıtların uzun ve kısa farlarının ya da sis lambalarının açık olması durumunda ön pozisyon lambalarının da çalışmasını sağlayacak şekilde yapılmalıdır.

27. Sepeti olmayan iki tekerlekli motorsikletler dışında kalan tüm motorlu taşıtlar, arkada en azından iki adet üçgen olmayan kırmızı refleks-reflektörüyle donatılmalıdır. Bu refleks-reflektörler başka taşıtın uzun veya kısa farları ya da sis lambalarıyla aydınlatıldığında o taşıtın sürücüsü tarafından geceleri açık havada görülebilir olmalıdır.

28. Bütün römorklar arkada en az iki adet kırmızı refleks-reflektör ile donatılmalıdır. Bu refleks-reflektörler bir üst tepe açısı ve bir yatay taraftan oluşan eşkenar üçgen şeklinde olmalıdır. Bu üçgenin içinde hiçbir sinyal lambası bulunmamalıdır. Bu refleks-reflektörler yukarıdaki 27. Paragrafta belirtilen görülebilirlik şartlarına uymalıdır. Ancak, eğer bu römork iki tekerlekli ve sepetsiz bir motorsiklete bağlanmışsa römorkun toplam genişliğinin 0.80 metreyi geçmemesi durumunda, bir tek reflektörle donatılabilir.

29. Bütün römorklar önde üçgen olmayan iki adet beyaz refleks-reflektörle donatılmalıdır. Bu refleks-reflektörler yukarıdaki 27. Paragrafta belirtilen görülebilirlik şartlarına uymalıdır.

30. Bir römorkun genişliğinin 1.60 metreden fazla olması durumunda, bu römorkun önünde iki adet beyaz ön pozisyon lambası bulunmalıdır. Bu ön pozisyon lambaları, römorkun en dış kenarlarına olabildiğince yakın konumlandırılmalıdır.

31. Sepetli ya da sepetsiz motorsikletler dışında kalan ve düz yolda 25 km (15 mil) den fazla sürat yapabilen tüm motorlu taşıtlar arkada aydınlatma kapasitesi arka konum farlarından belirgin şekilde daha yüksek olan en az iki adet kırmızı stop lambasıyla donatılmalıdırlar. Aynı koşul, her türlü taşıt kombinasyonunda en arkada olan tüm römorklar için geçerlidir.

32. Sözleşme´nin 54. Maddesinin 2. Bendine uygun olarak mopedleri motorsiklet olarak kabul ettiklerini beyan etmiş olan Akit Taraflarca mopedler konusunda bu yükümlülüklerin tamamı veya bazıları konusunda muafiyet tanınma olasılığına bağlı olarak:

(a) sepetli ya da sepetsiz tüm iki tekerlekli motorsikletler yukarıda 22. Paragrafta belirlenen renk ve görünebilirlik koşullarına uygun olacak şekilde bir ya da iki adet kısa far ile donatılmalıdır;

(b) düz yolda 40 km (25 mil) den fazla sürat yapabilen sepetli ya da sepetsiz tüm iki tekerlekli motorsikletler, kısa farın yanısıra, yukarıda 21. Paragrafta belirlenen renk ve görünebilirlik koşullarına uygun olacak şekilde en azından bir tane uzun farla donatılmalıdır. Böyle bir motorsiklette birden fazla uzun far mevcut olması durumunda ise, bu farlar birbirlerine olabildiğince yakın konumlandırılmalıdırlar.

33. Tüm sepetsiz iki tekerlekli motorsikletler yukarıda 23. Paragrafta belirlenen renk ve görünebilirlik koşullarına uygun bir ya da iki adet ön pozisyon (yan) lambası ile donatılabilir. Bu motorsiklette iki adet ön pozisyon (yan) farının mevcut olması durumunda, bu farlar birbirlerine olabildiğince yakın konumlandırılmalıdırlar.

34. Tüm sepetsiz iki tekerlekli motorsikletler yukarıda 24. (a) paragrafta belirlenen renk ve görünebilirlik koşullarına uygun olacak şekilde bir adet arka pozisyon yan farı ile donatılmalıdır.

35. Tüm sepetsiz iki tekerlekli motorsikletler yukarıda 27. Paragrafta belirlenen renk ve görünebilirlik koşullarına uygun olacak şekilde arkada bir adet üçgen olmayan refleks-reflektör ile donatılmalıdır.

36. 54. Maddenin 2. Bendine uygun olarak mopedleri motorsiklet olarak kabul ettiklerini beyan etmiş olan Akit Tarafların sepetli ya da sepetsiz iki tekerlekli mopedleri bu yükümlülükten muaf tutma olasılığına tabi olarak sepetli veya sepetsiz her iki tekerlekli motorsiklet, yukarıdaki 31. Bent hükümlerine uygun olan bir stop lambası ile donatılacaktır.

37. Sepetsiz iki tekerlekli motorsikletler için belirlenen ışık ve donanımlarla ilgili hükümler saklı kalmak üzere, iki tekerlekli bir motorsiklete takılan bir sepet, yukarıda 23. Paragrafta belirlenen renk ve görünebilirlik koşullarına uygun olacak şekilde önde bir adet ön pozisyon (yan) farı ve yukarıda 24. Paragrafta belirlenen renk ve görünebilirlik koşullarına uygun olacak şekilde arkada bir adet arka pozisyon (yan) farı ve yukarıda 27. Paragrafta belirlenen renk ve görünebilirlik koşullarına uygun olacak şekilde bir adet refleks-reflektör ile donatılmalıdır. Ayrıca elektrik bağlantıları da, motorsikletin arka pozisyon (yan) farının açık olması durumunda sepetin ön pozisyon (yan) ve arka pozisyon (yan) farlarının da açılmasını sağlayacak şekilde yapılmalıdır.

38. Tekerlekleri taşıtın orta uzunlamasına düzlemine göre simetrik olarak yerleştirilmiş ve bu Sözleşmenin yukarıdaki Madde 1, paragraf (n) e uygun olarak motorsiklet olarak muamele gören üç tekerlekli motorlu taşıtlar, yukarıdaki 21, 22, 23, 24 (a), 27 ve 31. Bentlerde aletlerle donatılmalıdır. Ancak genişliği 1.30 metreyi ve sürati saatte 40 km (25 mil) yi geçmeyen elektrikli taşıtlarda tek bir uzun far ve tek bir kısa far kullanımı yeterlidir.

39. Bir moped dışında kalan her motorlu taşıt ve römork, sabitlenmiş ve kehribar rengi yanıp sönen yön belirtme lambalarıyla donatılmalıdır. Bu lambalar taşıta çift sayıda takılmalı ve taşıtın hareketlerinden etkilenecek diğer kişiler tarafından geceleri ve gündüzleri görülebilir olmalıdır.

40. Motorlu bir taşıtta sis farlarının olması halinde, bunlar beyaz ya da selektif sarı ışık vermeli ve iki adet, bir motorsiklette ise bir tane olmalı ve aydınlatıcı yüzeyinin hiç bir noktası kısa farın aydınlatıcı yüzeyinin en üst noktasından daha yüksekte olmayacak şekilde monte edilmelidir.

41. Hiçbir geri vites lambası yolu kullanan diğer kişilerin gözünü almamalı ya da onlara rahatsızlık vermemelidir. Bu lamba taşıt sadece geri vitese takıldığında yanmalıdır.

42. Yön belirtme lambaları ve özel uyarı lambaları dışında kalan hiçbir lamba, aralıklı ya da parıltılı ışık vermemelidir. Kenar lambalar yön belirten lambalarla birlikte aynı zamanda yanıp sönebilir.

42.2. Ek. Özel uyarı lambaları, parıldayan veya yanıp sönen ışık vermelidir. Bu lambaların rengi, 32. Maddenin 14. Bendi hükümlerine uygun olmalıdır.

42.3.ek. Motorsikletler dışında kalan tüm motorlu taşıt ve römorklar bir tehlike uyarı sinyali verebilecek şekilde donatılmalıdırlar.

42.4. ek Dört motorlu bir taşıta veya römorka arka sis lambaları takılması durumunda bunlar kırmızı olmalıdır.

42.5. ek 6 metreden daha uzun olan tüm motorlu taşıt ve römorklarda kehribar rengi yan refleks-reflektörler olmalıdır.

42.6 ek Genişliği 1.80 metreden daha fazla olan tüm motorlu taşıt ve römorklarda genişlik gösteren işaretleyici lambalar bulunabilir. Taşıtın ya da römorkun genişliğinin 2.10 metreyi geçmesi durumunda bu lambaları kullanmak zorunlu hale gelir. Bu lambaların takılması durumunda sayıca en az iki tane olmalı ve ön taraftakiler beyaz ya da kehribar renkte, arka taraftakiler de kırmızı renkte olmalıdır.

42.7 ek Tüm motorlu taşıt ve römorklarda istenirse yan lambalar kullanılabilir. Bunlar, takıldıkları taktirde kehribar rengi ışık vermelidirler.

43. Bu Ek´in amaçları için:

(a) birbirinin aynısı olup olmamasına bakılmaksızın, aynı işlev ve renge sahip iki ya da daha fazla sayıdaki lamba bir tek lamba sayılır.

(b) şerit şeklindeki bir tek aydınlatma yüzeyi, aracın orta uzunlamasına düzlemine simetrik olarak yer aldığında iki ya da daha fazla çift sayıda lamba sayılır. Böyle bir yüzeyin aydınlatılması uç noktalarına mümkün olduğunca yakın yerleştirilen en azından iki adet ışık kaynağı ile sağlanmalıdır.

44. Belli bir araçtaki aynı işleve sahip ve aynı tarafa bakan lambalar birbirleriyle aynı renkte olmalıdır. Eşit sayıdaki lamba ve refleks-reflektörler, dış şekli asimetrik olan araçlar dışında kalan araçların orta uzunlamasına düzlemine simetrik olarak yerleştirilmelidir. Her bir çiftteki lambaların yoğunluğu büyük ölçüde aynı olmalıdır.

45. Farklı türde olan ve bu bölümün öteki bentlerindeki hükümlere tabi olan lambalar, bu lambalar ve reflektörlerin bu Ek´in ilgili hükümlerine uygun olmaları koşulu ile aynı cihazın içine konulabilir veya gruplandırılabilir.

BÖLÜM III
Diğer şartlar

Direksiyon mekanizması

46. Tüm motorlu taşıtlar, sürücünün aracın yönünü kolayca, çabucak ve emin bir şekilde değiştirmesini sağlayacak güçlü bir direksiyon mekanizmasıyla donatılmalıdır.

Dikiz aynası

47. Tüm motorlu taşıtlar, bir ya da daha fazla dikiz aynasına sahip olmalıdır. Bu aynalar sürücünün aracın arkasında akan trafiği görmesini sağlayacak adet, boyut ve özellikte olmalıdır.

Sesli uyarı donanımı

48. Tüm motorlu taşıtlar en az bir adet yeterince güçlü bir sesli uyarı donanımına sahip olmalıdır. Bu cihazdan çıkan ses devamlı ve aynı formda olmalı ancak çok keskin olmamalıdır. Öncelikli araçlar ve toplu taşım araçları bu şartlara tabi olmayan ilave sesli uyarı donanımı bulundurabilirler.

Silecekler

49. Sürücüsünün yolu sadece ön camın şeffaf kısmından görebildiği biçim ve boyuttaki araçlarda en az bir adet yeterli ve gayet sağlam yapılmış bir sileceğin uygun bir konumda bulunması gerekir. Bu sileceğin çalışması, sürücünün sürekli çabasını gerektirmemelidir.

Ön cam yıkayıcısı

50. En azından bir adet silecek bulundurması gereken tüm motorlu taşıtlar aynı zamanda bir de ön cam yıkayıcısı bulundurmak durumundadırlar.

Ön cam ve camlar

51. Tüm motorlu taşıtlar ve römorklar;

(a) aracın gövdesinin bir kısmını oluşturan ön cam ve diğer iç bölmeler gibi şeffaf malzemeler, kırılma durumunda bedensel sakatlanma riskini en aza indirecek şekilde olmalıdır.

(b) ön camın şeffaf kısımları zaman içinde şeffaflığını kaybetmeyecek maddelerden yapılmalıdır; camdan görülen nesnelerin görüntüsünde sezilebilir bir bozulma olmayacak şekilde imal edilmelidirler ve kırılma anında sürücü hala yeterince net bir yol görüşüne sahip olmalıdır.

Geri vites donanımı

52. Tüm motorlu taşıtlar, sürüş konumundan kontrol edilebilecek bir geri vites donanımına sahip olmalıdırlar. Ancak bu donanım, motorsiklet ve tekerlekleri aracın orta uzunlamasına düzlemine göre simetrik olarak konumlandırılmış üç tekerlekli motorlu taşıtlarda, bu taşıtların izin verilen maksimum ağırlığı 400 kg´ı geçmediği müddetçe zorunlu değildir.

Egzos susturucusu

53. Motorlu taşıtları çalıştırmak için kullanılan her içten yanmalı motor, randımanlı çalışan bir egzos susturucusuyla donatılmalıdır.

Lastikler
54. Motorlu taşıtların ve çektikleri römorkların tekerlekleri ıslak yolda bile yola tutunan hava ile şişirilmiş lastiklerle donatılmalıdır. Ancak bu koşul, Akit Tarafların hava ile şişirilmiş lastiklerden alınan verime en azından eşit derecede sonuç veren başka malzemelerin kullanılmasına izin vermesini engellemez.
Hız göstergesi
55. Düzyolda saatte 40km (25 mil) den fazla sürat yapabilen tüm motorlu taşıtlar bir hız göstergesi ile donatılmalıdır; ancak isterlerse Akit Taraflar bazı motorsiklet kategorilerini ve diğer hafif araçları bu zorunluluktan muaf tutabilirler.
Motorlu taşıtlarda bulunması gereken uyarı donanımları
56. Bu Sözleşme´nin 23. madde 5. paragrafında ve Ek 1, 6 . paragrafta bahsedildiği üzere kullanılması gereken donanım:
(a) kırmızı kenarlıklı bir eşkenar üçgen ve bu üçgenin boş ya da açık bir renge boyalı iç kısmından oluşan bir işaret levhası; kırmızı kenarlık yansıtma özelliğine sahip bir bantla donatılmalı; ayrıca bir kırmızı floresan kısmı olmalı ve/veya saydam olarak ışıklandırılmalı; bu levha dik olarak yerleştirildiğinde yıkılmadan kalabilmeli; veya
(b) aracın kayıtlı olduğu ülkedeki yasal düzenlemelerde tanımlanmış ve kendisinden aynı derecede randıman alınabilecek başka bir donanım.
Hırsızlığa karşı donanım
57. Tüm motorlu taşıtlar, araç park halindeyken aracın önemli parçalarından birinin çalışmamasını ya da bloke edilmesini sağlayan hırsızlığa karşı koruyucu fonksiyona sahip bir donanıma sahip olmalıdır.
Emniyet donanımları
58. Bu Sözleşme´nin 6. Ve 7. Ek’lerinde belirtilen B kategorisi araçlarının yüzü ileriye dönük tüm koltukları, iç mevzuatta belirtilen özel amaçlı imal edilmiş ya da kullanılan taşıtlar istisna olmak üzere teknik açıdan uygun olan her yerde, onaylanmış emniyet kemeri veya benzeri şekilde randıman veren onaylanmış aksamla donatılmalıdır.
Genel hükümler
59. (a) motorlu taşıtların mekanik aksam ve ekipmanları, bunun önlenmesinin mümkün olması ölçüsünde herhangi bir yangın tehlikesine ya da patlamaya sebebiyet vermemeli ya da zararlı gaz, kesif duman, koku ve sesin aşırı ölçüde emisyonuna da neden olmamalıdır.
(b) motorlu taşıtların yüksek gerilimle çalışan ateşleme sistemleri, aşırı derecede telsiz parazitine sebebiyet vermemelidir.
(c) Tüm motorlu taşıtlar, sürücünün önünü, sağ tarafını ve sol tarafını yeterince iyi görüp aracı güvenli bir şekilde kullanmasını sağlayacak şekilde imal edilmelidir.
(d) Motorlu taşıt ve römorklar, mümkün olduğunca bir kaza anında içindekilere ve yolu kullanan diğer kişilere gelebilecek tehlikeleri azaltacak şekilde imal edilmeli ve donatılmalıdır. Bu araçlar özellikle araç içindekilere ve yolu kullanan diğer kişilere zarar verebilecek araç içinde ve dışında gereksiz yansımalara sebebiyet veren ya da çıkıntıları olan bazı aksesuar ya da diğer maddelerle donatılmamalıdır.
(e) İzin verilen maksimum ağırlığı 3.5 tonu aşan araçlar mümkün olduğunca yan ve arkalarında başka araçların aracın altına girmesini önleyen koruyucu sistemlerle donatılmalıdır.

BÖLÜM IV
Muafiyetler

60. Akit Taraflar, ülke içindeki amaçlar için aşağıdaki taşıtları bu Ek´in hükümlerinden muaf tutabilirler:
(a) tasarımları yüzünden düz yolda saatte 30 km (19 mil) hızı aşamayan ya da iç mevzuatla hızları saatte 30 km ile sınırlanan tüm motorlu taşıt ve römorklar;
(b) özürlü taşıtları, yani fiziksel bir rahatsızlığı ya da özürü ollan insanların kullanımı için özel olarak dizayn ve imal edilmiş ve normal şartlar altında sadece o kişinin kullandığı küçük motorlu taşıtlar;
(c) deneyler için kullanılan ve amacı teknik gelişmeleri takip edip yol güvenliğini arttırmak olan araçlar;
(d) özel bir biçime veya tipe sahip ya da belirli koşullar altında belirli amaçlar için kullanılan araçlar
(e) özürlü kişilerin kullanımı için dönüştürülmüş araçlar
61. Akit Taraflar, ayrıca, kendi tescil ettikleri ve uluslararası trafiğe çıkabilecek taşıtları,.
(a) motorlu taşıtlar ve römorklarda ön pozisyon lambaları için kehribar renginin kullanılmasına izin vererek;
(b) dış şekli, kolaylıkla hasar görebilecek veya yırtılabilecek montaj aletleri kullanılmadan sözkonusu hükümlere uyulmasına imkan vermeyen özel amaçlı taşıtlarda lambaların konumuna ilişkin olarak
(c) uzun yükler (tomruk, boru, vs.) taşıyan ve hareket halinde iken çeken taşıta sadece yükle bağlanmış olan römorklara ilişkin olarak;;
(d) aşağıdaki donanım için arkada beyaz ışık, önde de kırmızı ışık kullanılmasına izin vererek:
geçiş önceliğine sahip araçlarda döner ışıldaklı lamba;
olağandışı yükler için sabitlenmiş lambalar;
kenar lambaları ve refleks-reflektörler;
tavandaki profesyonel ışıklandırılmış işaretler;
(e) dönen veya yanıp sönen lambalar için önde ve arkada mavi ışık kullanılmasına izin vererek;
(f) Özel bir biçim ve türdeki ve özel amaçlarla ve özel durumlarda kullanılan bir taşıtın herhangi bir yanında münavabeli kırmızı retro-reflektif veya florasan ve beyaz retro-reflekti şeritler kullanılmasına izin vererek;
(g) Taşıtın arkasında iç mevzuatın zorunlu kıldığı rakamlar veya harflerin veya arka plakaların zemininin, belirgin işaretler veya başka belirgin işaretlerin yansıttığı beyaz veya renkli ışık bulunmasına izin vererek;
(h) En arkadaki yanal refleks reflektörler ve yan lambalar için kırmızı ışığın kullanılmasına izin vererek
bu Ek´in hükümlerinden muaf tutabilirler.
BÖLÜM V
Geçiş hükümleri
62. Bu Sözleşme´nin yürürlüğe girmesinden önce ya da yürürlüğe girişini takibeden iki yıl içinde Akit Tarafların bölgesinde trafiğe ilk kez kaydedilen motorlu taşıtlar ve hizmete ilk kez giren römorklar 1949 Yol Trafik Sözleşmesi Ek 6, I. II. ve III. kısımlarındaki şartları yerine getirmeleri koşuluyla bu Ek´teki hükümlere tabi olmayacaktır.
62. 2. Ek Bu Sözleşme´deki değişikliklerin yürürlüğe girmesinden önce ya da yürürlüğe girişini takibeden iki yıl içinde Akit Tarafların bölgesinde trafiğe ilk kez kaydedilen motorlu taşıtlar ve hizmete ilk kez giren römorklar 1968 Yol Trafik Sözleşmesi 5. Ek´inin bu değişikliklerden önceki metninde yeralan hükümleri veya sözkonusu Ek´in 5. Bölümünde belirtilen öteki hükümleri yerine getirmeleri koşuluyla bu Ek´teki hükümlere tabi olmayacaktır.

EK
BU EK´TE ADI GEÇEN RENKLERİ ELDE ETMEK İÇİN KULLANILAN RENK FİLTRELERİNİN TANIMLARI (TRİKROMATİK KOORDİNATLAR)
Kırmızı ................................limit sarıya doğru .......... y ( 0.335
limit mora doğru 1/ ....z ( 0.008

Beyaz ................................limit maviye doğru ............x ( 0.310
limit sarıya doğru ............x ( 0.500
limit yeşile doğru .........y ( 0.150 + 0.640x
limit yeşile doğru .............y ( 0.440
limit mora doğru ............y ( 0.050 + 0.750x
limit kırmızıya doğru ............ y ( 0.382

Kehribar 2/.............................limit sarıya doğru 1/ ............................y ( 0.429
limit kırmızıya doğru 1/ ........ y ( 0.398
limit beyaza doğru 1/ ...........z ( 0.007

Selektif sarı 3/............ limit kırmızıya doğru 1/ ...........y ( 0.138 + 0.580x
limit yeşile doğru 1/ ...........y ( 1.29x - 0.100
limit beyaza doğru 1/.... ...y ( -x + 0.966
limit tayf değerine doğru 1/... ...........y ( -x + 0.992

Mavi................................. limit yeşile doğru ...........y = 0.065 + 0.805x
limit beyaza doğru ...........................y = 0.400 -x
limit mora doğru ...........x = 0.133 + 0.600y

Bu filtrelerin renk ölçüm özelliklerini doğrulamak için renk ısısı 2854º K (Uluslararası Aydınlatma Komisyonu´nun (CIE) ışık kaynağı A´ya tekabül etmektedir) olan beyaz bir ışık kaynağı kullanılmalıdır.
____
1/ Bu durumlarda, lambaların takıldığı lamba terminallerindeki voltaj kaynakları çok değişiklik gösterdiğinden CIE tarafından önerilenlerden farklı limitler kabul edilmiştir.
2/ Şimdiye dek genel olarak turuncu ya da turuncu-sarı olarak bilinen motorlu taşıt işaretlerinin renkleri için geçerlidir. CIE renkler üçgeninin "sarı" bölgesinin belli bir kısmına tekabül etmektedir.
3/ Sadece uzun ve kısa farlar için geçerlidir. Sis farlarında ise, saflık faktörünün 0.820 den daha az, beyaza doğru limitin y ( -x + 0.966 ve buna göre y ( -x + 0.940 ve y = 0.440 olması durumunda rengin seçilebilme durumunun tatmin edici olduğu kabul edilecektir.

Ek 6
YEREL SÜRÜCÜ BELGESİ
1. Yerel sürücü belgesi, bir belge şeklinde olacaktır.
2. Sürücü belgesi, bunu veren ya da vermekle yetkilendirilen yetkili merci tarafından belirlenen dil ya da dillerde basılacaktır; ancak, üzerinde diğer dillerde de aynı anlama gelen tabiri taşıyıp taşımadığına bakılmaksızın Fransızca "permis de conduire" başlığını ve bu izinin verildiği ülkenin adı ya da ayırdedici sembolünü taşıyacaktır.
3. Sürücü belgesi üzerindeki yazılar, sadece ya Latin harfleriyle ya da İngilizce elyazısı biçiminde olacak veya bu şekilde tekrarlanacaktır.
4. Sürücü belgesinde aşağıdaki bilgiler yeralacak ve bunlardan önce veya sonra 1 den 11 e kadar olan numaralar yeralacaktır:.
1. Soyadı
2. Adı 1/
3. Doğum tarihi ve yeri 2/
4. Adres 3/
5. Belgeyi veren yetkili merci
6. Belgenin tarihi ve verildiği yer
7. Son geçerlilik tarihi 4/
8. Belge numarası
9. Düzenleyen yetkilinin imzası ve/veya pul ya da damgası
10. Sürücü belgesi sahibinin imzası 5/
11. Belgenin geçerli olduğu araç sınıfı ya da sınıfları ile belgenin veriliş tarihi ve bu sınıflardan her biri için geçerlilik sona erme tarihleri.
Ayrıca, sürücü belgesinde hamilin fotoğrafı da bulunacaktır. Sürücü belgesine ilave edilecek her türlü ilave bilgi ve sürücü belgesinin basılacağı malzeme, iç mevzuatta belirtilecektir.
5. Sürücü belgesinin geçerli olabileceği araç sınıflandırmaları şu şekildedir:
A. motorsikletler;
B. izin verilen maksimum ağırlığı 3,500 kg dan fazla olmayan ve sürücü koltuğuna ilaveten sekizden fazla koltuğu olmayan A sınıfı dışında kalan motorlu taşıtlar;
C. izin verilen maksimum ağırlığı 3,500 kg´yi geçen ve D sınıfı dışında kalan motorlu taşıtlar;
D. yolcu taşımasında kullanılan ve sürücü koltuğuna ilaveten sekizden fazla koltuğu olan motorlu taşıtlar;
E. çekici taşıtın, sürücünün belgeye sahip olduğu (B, ve/veya C ve/veya D) bir sınıf veya sınıflarda yeraldığı, ancak kendileri bu sınıf veya sınıflarda bulunmayan taşıt kombinasyonları.
6. İç mevzuatta yukarıda belirtilen A´dan E´ye kadar sınıflarda yeralmayan ilave taşıt sınıfları, bu sınıflar içinde alt sınıflar ve kategori kombinasyonları belirlenebilir. Bunların, sürücü belgesinde açıkça belirtilmesi gerekir.
Notlar:
1/ Babanın ya da kocanın adı buraya yazılabilir.
2/ Eğer doğum tarihi bilinmiyorsa, verildiği tarih kısmına yaklaşık yaş yazılmalıdır. Eğer doğum yeri bilinmiyorsa, boş bırakılabilir. Doğum yeri yerine iç mevzuatta belirtilen başka bilgiler konulabilir.
3/ Adres kısmı isteğe bağlıdır.
4/ Sürücü belgesinin süresinin sınırsız olması halinde bu madde isteğe bağlıdır
5/ Veya parmak izi.
 

Ek 7
ULUSLARARASI SÜRÜCÜ BELGESİ

1. Belge, A 6 formatında (148 x 105 mm) bir kitapçık olacaktır. Kapak rengi gri, içerideki sayfalar beyaz olacaktır.
2. Ön kapağın dışı ve içi, sırasıyla aşağıdaki örnek 1. ve 2. sayfalara uygun olacak; belgeyi veren Devletin ulusal dilinde ya da en azından ulusal dillerden birinde basılacaktır. Son iki iç sayfa aşağıdaki 3 numaralı örneğe uygun olacak; bu sayfalar Fransızca lisanında basılacaktır. Bu iki sayfadan önceki iç sayfalar, bunlardan birincisini İngilizce, Rusça ve İspanyolcanın aralarında olduğu farklı dillerde tekrar edecektir.
3. Elyazısı ve daktilo edilmiş yazılar Latin harfleri ya da İngilizce elyazısı modeli ile yazılacaktır.
4. Kapağı İngilizce, Fransızca, Rusça ve İspanyolca dışındaki dillerden biriyle basılmış olan bir uluslararası sürücü belgesini veren ya da verilmesine yetki veren Akit Taraflar, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine, aşağıdaki 3. Nolu model sayfası metninin ilgili lisana çevirisini ileteceklerdir.

ÖRNEK SAYFA 1
(Ön kapağın dışı)

......................................1/
Uluslararası Motorlu Trafik
ULUSLARARASI SÜRÜCÜ BELGESİ
No..................
8 Kasım 1968 tarihli Yol Trafik Sözleşmesi
.... …………………………………tarihine kadar geçerlidir. 2/
Düzenleyen makam....………………………………………
Verildiği yer...………………………………………
Verildiği tarih..……………………………………..
Yerli sürücü belgesi numarası

4/ 3/

1/ Veren Devletin adı ve Ek 3´te belirtildiği şekilde bu devletin ayırdedici işareti.
2/ Hangisi daha önce ise yerli sürücü belgesinin geçerlilik tarihi veya veriliş tarihinden sonra en fazla üç yıl.
3/ Belgeyi düzenleyen yetkili merci ya da kurumun imzası.
4/ Belgeyi düzenleyen yetkili merci ya da kurumun mührü.

ÖRNEK SAYFA 2
(Ön kapağın içi)

Bu belge ...................................................................topraklarında geçerli değildir. 1/
Tüm diğer Akit Taraflar´ın topraklarında geçerlidir. Geçerli olduğu araç sınıfları
bu kitapçığın sonunda belirtilmiştir. 2/

Bu belge, hamilinin seyahat etmekte olduğu her Devlette ikamet ve bir mesleğin icrasına ilişkin
yasa ve yönetmeliklere uyma yükümlülüğünü hiç bir şekilde etkilemez. Özellikle, eğer hamili
normal ikametgahını o Devlet’e taşıdı ise, orada geçerli değildir.

1/ Buraya belge sahibinin normalde ikamet ettiği Akit Tarafın adını yazınız.
2/ Bu boşluk, Akit Taraf konumundaki devletlerin listesi içindir. (isteğe bağlı)

ÖRNEK SAYFA 3
(Sol taraftaki sayfa)
SÜRÜCÜ İLE İLGİLİ BİLGİLER
Soyadı ............................................................. 1.
Diğer adlar 1/ .............................................................. 2.
Doğum yeri 2 / .............................................................. 3.
Doğum tarihi 3/ .............................................................. 4.
Ev Adresi ………………………………………………………………..5.

SÜRÜCÜ BELGESİNİN GEÇERLİ OLDUĞU ARAÇ KATEGORİLERİ
Motorsikletler A
İzin verilen azami ağırlığı 3,500 kg´den fazla olmayan ve sürücü koltuğuna ilaveten B
sekizden fazla koltuğu olmayan (A) sınıfı dışında kalan motorlu taşıtlar
İzin verilen maksimum ağırlığı 3,500 kg’ı geçen ve eşya taşıması için C
kullanılan motorlu taşıtlar
Yolcu taşımasında kullanılan ve sürücü koltuğuna ilaveten sekizden fazla D
koltuğu olan motorlu taşıtlar
Çekici taşıtın, sürücünün belgeye sahip olduğu (B, ve/veya C ve/veya D) bir sınıf veya E
sınıflarda yeraldığı, ancak kendileri bu sınıf veya sınıflarda
bulunmayantaşıt kombinasyonları.

KULLANIMI SINIRLANDIRICI KOŞULLAR 5/

1/ Babanın ya da kocanın adı buraya yazılabilir.
2/ Eğer doğum yeri bilinmiyorsa, boş bırakınız.
3/ Eğer doğum tarihi bilinmiyorsa, iznin verildiği tarih kısmına yaklaşık yaşınızı belirtiniz
4/ Belgeyi düzenleyen yetkili merci ya da kurumun mührü ya da pulu. Bu mühür ya da pul, sadece belge sahibinin sözü geçen sınıftan bir aracı kullanma yetkisi olması halinde A, B, C, D ve E kategorilerine basılmalı veya konulmalıdır.
5/ Örnek olarak, "gözlük takmalıdır", "Sadece .......plakalı araç için geçerlidir." "Araç, tek bacaklı birisinin kullanımına yönelik gerekli donanıma sahip olmalıdır".

ÖRNEK 3
(Sağ taraftaki sayfa)
1. …………………………………………………………………………………………….
2. …………………………………………………………………………………………….
3. …………………………………………………………………………………………….
4. …………………………………………………………………………………………….
5. …………………………………………………………………………………………….

A 4/
Fotoğraf

B 4/


C 4/


D 4/
4/

E 4/
Hamilinin imzası 6/……………….

CEZALAR:
Belge sahibi; ………………………….tarihinde …………………..7/ topraklarında araç 8/
Sürme hakkından ……………………..tarihine 8/ kadar mahrum edilmiştir.
Belge sahibi; ………………………….tarihinde …………………..7/ topraklarında araç 8/
Sürme hakkından ……………………..tarihine 8/ kadar mahrum edilmiştir.

6/ Veya parmak izi
7/ Devletin adı
8/ Kendi topraklarında belgeyi geçersiz kılan yetkili mercinin imzası ve mührü. Bu sayfalarda cezalar için ayrılmış boşlukların dolu olması halinde, daha sonra verilecek cezalar arka sayfaya yazılmalıdır.